________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२ उ०रसू०१ उच्छ्वासनिःश्वासस्वरूपनिरूपणम् ४५३
उच्छवासनिःश्वासयोरधिकारादेव जीवादिषु पंचविंशतिपदेषु उच्छ्वासनिःश्वासयोः स्वरूपं निर्णतुं प्रश्नयन्नाह-' किं ण भंते' इत्यादि ।
मूलम्-किं णं भंते ! एए जीवा आणमंति वा पाणमंति वा उस्ससंति वा नीससंति वा, गोयमा ! व्वओ णं अणंतपएसियाई दवाइं, खेत्तओ असंखेजपएसोगाढाई, कालओ अन्नयरठिइयाई, भावओ वण्णमंताई, गंधमंताई, रसमंताई, फासमंताई, आणमंति वा पाणमंति वा, उस्ससंति वा, जाइं भावओवण्णमंताई आमंति वा पाणमंति वा उस्ससंति वा नीससंति वा, ताई किं एगवण्णाइं आणमंति वा पाणमति वा उस्ससंति वा नीससंति वा। आहा. रगमो णेयवो जाव ति चउपंचदिसिं । किं णं भंते ! नेरइया आणमंति वा पाणमंति वा उस्ससंति वा नीससंति वा, तं चेव जाव नियमा छदिसिं आणमंति वा पाणमंति वा उस्ससंति वा नीससंति वा । जीवा एगिदिया वाघाया य णिवाघाया य भाणियब्वा, सेसा नियमा छदिसिं ॥सू०२॥ तथा बहुत समय तक भी श्वासोच्छ्वास नहीं लेने वाले जीव किसी न किसी समय तो श्वासोच्छ्वास लेते ही है यह नजर से दिखता है परन्तु इनका श्वासोच्छ्वास तो कभी देखने में आता ही नहीं है । अतः उन जीवों में श्वासोच्छ्वास है कि नहीं ऐसाशंका का समाधान इस सूत्र बारा किया गया है और कहा गया है कि इनमें श्वासोच्छ्वास आदि हैं ॥सू०१॥
તથા ઘણા લાંબા સમય સુધી શ્વાસોચ્છવાસ નહીં લેનારા છે પણ કઈકે સમયે તે શ્વાસોચ્છવાસ લેતાં જોવામાં આવે છે. પણ એકોન્દ્રિય જીવો તે શ્વાસે શ્વાસ લેતાં કદી પણ લેવામાં આવતા નથી. તેથી તે શ્વાસોશ્વાસ ગ્રહણ કરે છે કે નથી કરતા? એવી શંકા અનુચિત નથી. તે શંકાના સમાધાનમાં આ સૂત્ર વડે તેઓ શ્વાસે વાસ વગેરે લે છે એમ કહેવામાં આવ્યું છે.સુ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨