________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ 30 १० सू. अन्य यूथिकमतनिरूपणम् ३७९ दो परमाणु योग्गला भपंति, एगयोमवि दोषपरमाणुयोगला भवंति । चउहा कज्जमाणा चत्तरि परमाणु योग्गला भवति' इति । तथा 'पंच परमाणुपोग्गला' पश्च परमाणुबुद्गलाः, 'एमथज्ये साहणिता' एकतः संहस्प भिलित्वा — दुक्खसाए कज्जति दुखतयारक्रियन्ते पञ्च पुगलासंहत्य दुःखलया कमतया क्रियन्ते माणा एगयओ दो परमाणु पोग्गला भयंति एगयओ वि दो परमाणुपोग्गला भवंति । चउहा कज्जमाणा बत्तारि परमाणु पोग्गला भवंति ) इस आलापक का भाव यह है कि चार पुद्गल परमाणु आपस में मिलकर एक स्कन्ध रूप पर्याय में परिणत हो जाते हैं । इनके रकन्धरूप पर्याय से परिणत होने में कारण स्नेहकाय है। क्यों कि जब ये आपस में संमिलित होते हैं तब इनमें स्थूलता आ जाती है । संहतावस्थापन्न हुए इनके यदि विभाग किये जावें तो इनके दो तथा चार भाग होते हैं एक भाग दो दो पुद्गल परमाणुओं का होता है और जब चार भाग इन के किये जाते हैं ता इसमें एक परमाणु का एक २ भाग होता है इस तरह चार भाग हो जाते हैं । तथा-पंच परमाणुपोग्गला ) पांच परमाणु पुद्गल जब आपस में मिलकर एक स्कन्ध रूप पर्याय से परिणत होते हैं तब उनकी वह स्कन्धरूप पर्याय दुःस्वरूप में परिणत हो जाती है। यही बात सूत्रकार ने (एगयओ साहणित्ता दुक्खत्ताए कज्जति) इस सूत्र पाठ द्वारा समझाई है। यहां जो (दुक्खदो परमाणुशोग्नला भवति, एगयओ वि देा परमाणु पोग्गला भवति । चउहा कज्जमाणा चत्वारि परमाणुपेोग्गला भवति " 241 Pासापानी मापा मा પ્રમાણે છે ચાર પરમાણુપુલ પરસ્પરમાં સંગ પામીને એક સ્કંધરૂપ પર્યાયમાં પરિણમે છે. તેમ બનવાનું કારણ એ છે કે તેમનામાં નેહકાયને
ભાવ હોય છે. કારણ કે જ્યારે તેઓ પરસ્પરમાં સંયોગ પામે છે ત્યારે તેમનામાં પૂલતા આવી જાય છે. આ રીતે સંગ પામેલાં તે પરમાણુપદ્રલેના જે વિભાગ કરવામાં આવે તે બે વિભાગ કરવામાં આવે તો બે વિભાગ પણ થઈ શકે છે અને ચાર વિભાગ પણ થઈ શકે છે.
જે તેના બે વિભાગ કરવામાં આવે તો પ્રત્યેક વિભાગ બે બે પરમાણુ પુનો બને છે અને જે ચાર વિભાગ કરવામાં આવે તો પ્રત્યેક ભાગ એક मे ५२मा पुरसना पने छ. तथा "पंच परमाणुपोग्गला " न्यारे पांच પરમાણુ યુદ્ધ પરસ્પર સાથે મળીને એક સ્કંધરૂપ પર્યાયમાં પરિણમે છે ત્યારે તેની તે સકંધરૂપ પર્યાય દુઃખરૂપે પરિણમે છે. એજ વાત સૂત્રકારે " एगयओ साहणित्ता दुक्खत्ताए कति" मा सूत्रपा8 43 समावी. छ.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
