________________
२५४
भगवतीसूत्रे णं भंते ' कथं खलु भदन्त ! 'जीवा लहुयत्तं हव्वं आगच्छंति' जीवा लघुत्वं हव्वमागच्छन्ति, लघुकत्वं-केन कारणेन जीवानां लघुकत्वं भवतीति प्रश्ना, उत्तरयति भगवान् -'गोयमे' त्यादि । 'गोयमो' हे गौतम ! 'पाणाइवाय वेरमणेणे' प्राणातिपातविरमणेन, 'जाव मिच्छादसणसविरमणेणं' यावत् मिथ्या दर्शनशल्यविरमणेन, यावत्पदेन-मृपावादादारभ्य मायामृषापर्यन्तस्य ग्रहणं भवति, तथा च प्राणातिपातादारभ्य यावन्मिथ्यादर्शनशल्यान्तदोषाणां विरमणे सति जीवा लघुकत्वमागच्छन्ति । ' एवं खलु गोयमा ' एवं खलु हे गौतम ! ' जीवा लहुयत्तं हव्वं आगच्छंति । जीवा लघुत्वं हवमागच्छति, एवं संसारं आउली करेंति ' एवं संसारमाकुलीकुर्वन्ति, एवम् अनेन पूर्वोक्ताभिलापप्रकारेण संसा. रम् आकुलीकुर्वन्ति कर्मणा प्रचुरीकुर्वन्ति, एवं आउली करे तीत्यत्र एवं शब्दः जीव कैसे भारीपन के अभाव रूप लघुत्व का-हलकान को पाते हैं ? ( गोयमा ! पाणाइवायवेरमणेणं जाव मिज्छादसणसल्लविरमणेणं) हे गौतम !प्राणातिपात से दूर होने से-अर्थात्-प्रागातिपात के विरमण -त्याग से यावत् मिथ्यादर्शन शल्य के विरमण--त्याग से जीव लघुत्व पाता हैं २ । यहां "यावत्" पद से मृषावाद से लेकर मायामृषा तक का पूर्वोक्त पाठ ग्रहण किया गया है। तथा प्राणातिपात से लगाकर मिथ्यादर्शन शल्य तक के पापां के त्याग होने पर जीव लघुना को प्राप्त कर लिया करते है ऐसा अर्थ बोध होता है। यही बात प्रभु ने ( एवं खलु गोयमा ! जीवा लहुयत्तं हवं आगच्छंति ) इस सूत्र पाठ द्वारा गौतम ! के प्रति व्यक्त की है। ( एवं संसारं आउली करेंति) इस पूर्वोक्त अभिलाप प्रकार से प्रागातिपात आदिकों के सेवन करने से जीव संसार को बढाते हैं-प्रचुर करते हैं ३। यहाँ जो "एवं" यह शब्द ગુરુત્વના અભાવરૂપ લઘુત્વ-હલકાપણું જીવ કેવી રીતે પ્રાપ્ત કરે છે ?
उत्तर-(गोयमा ! पाणाइवायबेरमणेणं जाव मिच्छादसणसल्लविरमणेणं ) હે ગૌતમ ! પ્રાણાતિપાતથી લઈને મિથ્યાદર્શનશલ્ય સુધીના અઢારે પાપસ્થા नाना त्याथी १ सधुत्त्र प्राप्त ४२ छ. मी " यावतू " ५४ १९ भूषापाथी લઈને માયામૃષા પર્યન્ત પાઠ ગ્રહણ કર્યો છે. તાત્પર્ય એ છે કે પ્રાણાતિપાતથી લઈને મિથ્યાદર્શનશલ્ય સુધીના પાપને ત્યાગ કરવાથી જીવ લઘુતા હલકાપણું પ્રાપ્ત ४२ छ. मे ४ वात प्रभुमे ‘एवं खलु गोयमा ! जीवा लहुयत्तं हव्वं आगच्छंति" सूत्रा6 43 गौतमने सभी छे. (एवं संसार आउली करेति) पूर्वरित २५मिसा५मi
विदा प्रातिपात पणेरेना सेवनथीसस२ पधारे छ.गडी २ "एवं" પદ મૂક્યું છે તે પૂર્વોક્ત અભિલાપનું સૂત્રક છે. તે અભિશાપ આ પ્રમાણે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨