________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ उ० ९ नवमोद्देशकस्यावतरणिका २४५ चतुर्थपदेन नेतव्यो। काययोगस्तृतीयपदेन विज्ञेयः। साकारानाकारोपयोगी चतुर्थपदेन ज्ञातव्यौ । सर्वद्रव्य सर्वप्रदेश सर्वपर्यवाः पुद्गलास्तिकायवत् तृतीयपदेन स्वीकरणीयाः । अतीतानागतसद्धिा चतुर्थपदेन विज्ञातव्या। लघुत्वाल्पेच्छत्वाऽमूच्र्छत्वाऽनासक्तत्वाऽप्रतिवद्धत्वं श्रमणानां किं प्रशस्तमिति प्रश्नः । लघुत्वादिक सर्व श्रमणानां प्रशस्तमित्युत्तरम् । अक्रोधत्वममानत्वममायत्वमलोभत्वं श्रमणानां प्रशस्तं किमिति प्रश्नः । अक्रोधत्वादिकं सर्वमेव प्रशस्तमित्युत्तरम् । कांक्षादोषरहितः श्रमणोऽन्तकरो भवति नवेति प्रश्नः । बहुमोहोऽपि पूर्व विहृत्य अथ दोनों को अगुरुलघुक माना गया है। काययोग को गुरुलघुक माना गया है। साकार उपयोग अनाकार उपयोग इन दोनों को अगुरुलघुक माना गया है । सर्व द्रव्य, सर्वप्रदेश, समस्त पर्यायें पुद्गलास्तिकाय की तरह गुरुलघुकपद से युक्त माने गये हैं। अतीतकाल, अनागतकाल, और सर्वाद्धा ये सब चतुर्थपद से अर्थात्-अगुरुलघुक से युक्त स्वीकार किये गये हैं । लघुत्व, अल्पेच्छत्व, अमूर्च्छत्व, अनासक्तत्व, अप्रतिबद्धत्व ये सब श्रमणजनों को क्या प्रशस्त हैं ऐसा प्रश्न हुआ है। और इसका उत्तर-ये सब लघुत्वादिक श्रमणजनों को प्रशस्त हैं ऐसा दिया गया है । अक्रोधत्व, अमानत्व, अमायत्व, अलोभत्व, ये सब श्रमणजनों को प्रशस्त हैं क्या ? ऐसा प्रश्न इसका उत्तर-ये सब अक्रोधत्वादिक श्रमण जनों को प्रशस्त है ऐसा उत्तर इस प्रश्न का दिया गया है। कांक्षा दोषरहित श्रमण क्या अन्तकर (दुःख के अंत करने वाले ) होता है या नहीं होता है ? ऐसा प्रश्न किया गया है और इसका उत्तर हां में दिया ગને ગુરુલઘુ માનેલ છે. સાકાર ઉપયોગ અને નિરાકાર ઉપયોગને અગુરુલઘુ માનવામાં આવેલ છે. સર્વદ્રવ્ય, સર્વપ્રદેશ અને સર્વ પર્યાયને પુલાસ્તિકાય પ્રમાણે જ ગુરુલઘુ માનવામાં આવેલ છે અતીતકાળ (ભૂતકાળ) અનાગતકાળ (ભવિષ્યકાળ) અને સર્વોદ્ધા (વર્તમાનકાળ) એ ત્રણે ને અગુરુલઘુ જ કહ્યા છે
प्रश्न--शु सधुत्व, मच्छप, मभूछत्व, मनासातत्व भने मप्रति. બદ્ધત શ્રમણને (સાધુઓને) માટે પ્રશસ્ત ગણાય છે ?
ઉત્તર–હા, લઘુત્વ વગેરે તમામ ગુણે શ્રમણને માટે પ્રશસ્ત છે.
પ્રશ્ન–અક્રોધત્વ, અમાનવ, અભત્વ, એ સઘળા ગુણે શું શ્રમણે માટે પ્રશસ્ત ગણાય છે ?
ઉત્તર–હા, અક્રોધત્વ વગેરે તમામ ગુણે શમણે માટે પ્રશસ્ત છે.
પ્રશ્ન-કાંક્ષા દેષરહિત શ્રમણ શું અન્તકર (દુઃખને અન્ત કરનાર) હોય છે કે નથી હોત ? તે પ્રશ્નનો ઉત્તર હકારમાં આવે છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
