________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका २० १ उ० ८ सू०८ विजयपराजयस्वरूपनिरूपणम् २२३ नो बद्धानि नो स्पृष्टानि यावत् नो अभिसमन्वागतानि, नो उदीर्णानि उपशान्तानि भवंति स पराजयते यस्य खलु वीरवध्यानि कर्माणि बद्धानि यावत् उदीर्णानि नोपशान्तानि भवंति स पुरुषः पराजीयते तत् तेनार्थेन गौतम! एव मुच्यते स वीर्यः पराजयते अवीर्यः पराजीयते ॥ ८॥ ___टीका-'दो भंते पुरिसा' द्वौ भदन्त ! पुरुषौ 'सरिसया' सदृशौ, कौशलप्रमाणादिना तुल्यौ, ' सरिसत्तया' सदृशत्वचौ, सदृशाकृती, 'सरिसब्बया' सदशवयस्कौ समानयौवनायवस्थौ, 'सरिसभंडमत्तोवगरणा' सदृशभांडामत्रोपकरणौ, तत्र-भाण्डम् हिरण्यसुवर्णादिकम् , अमत्रं-कांस्यभाजनादिपात्रम् अथवा भाण्डमात्रा गणिमादिद्रव्यरूपः परिच्छेदः, उपकरणानि अनेकविधवस्त्रशस्त्रादीनि । ततः सहशानि-तुल्यानि भाण्डमात्रोपकरणानि ययोस्तौ सदृशभाण्डामत्रोपकरणौ, एतावता द्वयोः पुरुषयोः समानविभूतिकत्वं कथितम् , ' अण्णमण्णेणं ' अन्योन्येन परस्परेण ' सद्धिं ' सार्धम् 'संगामं ' संग्राम-युद्धम् , 'संगामेन्ति ' संग्रामयेतेपरस्परं युद्धं कुरुत इत्यर्थः, 'तत्थण-एगे पुरिसे पराजिणइ ' तत्र खलु एकः पुरुषः पराजयते अपरं पराजितं करोति, 'एगे पुरिसे पराइज्जइ' एकः पुरुषः पराजीयते, परास्तो भवति, एकः पुरुषो विजेता भवति अपरश्च पराजितो भवतीति भावः । ' से कहमेयं भंते एवम् तत् कथमेतद् भदन्त ! एवम् , बलादिना
क्रिया के अधिकार में ही यह सूत्र भी सूत्रकार ने कहा है'दो भंते ! पुरिसा सरसिया' इत्यादि ।
टीकार्थ-(भंते ) हे भदन्त ! (सरिसया) एक सरीखे (सरिसव्वया) एकसी उमर वाले ( सरिसत्तया ) एकसी चमडी वाले (सरिस भंडमत्तोवगरणा) समान भांडमत्र उपकरणवाले अर्थात् समानसामग्री वाले ऐसे ( दो पुरिसा) कोई दो पुरुष ( अण्णमण्णेणं सदि) आपस में एक दूसरे के साथ ( संगामं संगामेइ ) लड़ाई करने में रत होते हैं तो (तस्थ ) उनमें ( एगे पुरिसे ) एक पुरुष (पराजिणइ ) जीतता है (एगे पुरिसे परायिज्जइ ) और एक दूसरा पुरुष हार जाता है (से
કિયાના અધિકારને અનુલક્ષીને સૂત્રકાર નીચેના સૂત્રનું પણ કથન કરે છે" से भंते ! पुरिसा सरिसया " त्याह.
साथ---(भंते ) सावन् ! (सरिसया) से सरमा ( सरिसव्वया) मे सभी भरना, ( सरिसत्तया ) मे सरपी यामी (सरिसभंडमत्तोवगरणा ) मे स२५॥ ममत्र ५४२वास मेटले हैं समान साधन सामग्री वा (दो पुरिसा) में पुरुष ( अण्णमण्णेणं सद्धि ) सा५स मा५समां-मे भीतनी साथे (संगामं संगामेइ) साम मेवे छ (तत्थ एगे पुरिसे पराजिणइ एगे पुरिषे पराइज्जइ) त्या२मा ते मान से पुरुष विभय
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨