________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ उ०८ सू०६ मृगघातकक्रियास्वरूपनिरूपणम् २१७ ___ अस्मिन् प्रकरणे क्रियायाः विवेचनं कृतम् ताश्च क्रियाः अनन्तरकथितमगादिवधे यावत्यो यत्र कालविभागे भवंति तावतीः क्रियास्तत्र दर्शयन्नाह-'अंतो छण्हं ' इत्यादि, अंतो छण्हं मासाणं मरइ ' अन्तः षण्णां मासानां म्रियते, "काइ याए ' कायिक्या ' जाव पंचहिं किरियाहिं पुढे ' यावत् पंचभिः क्रियाभिः स्पृष्टः, बाणप्रक्षेपानन्तरं यदि षड्मासाभ्यन्तरे मृगस्य मरणं भवेत्तत्र तादृश पहारस्यैव कारणतेति तादृशमरणजनितपापेन स वधकः कायिक्याधिकरणिक प्रापिकी परितापतिकी प्राणातिपातक्रियारूप पंचक्रियाभिः स्पृष्टो भवतीति भावः। को ही होता है । ( अंतो छण्हं मासाणं मरइ काइयाए जाव पंचहि किरियाहिं पुढे, बाहिं छण्हं मासाणं मरइ, काइयाए जाव पारियावणि याए किरियाहिं पुढे ) वह मरनेवाला व्यक्ति यदि छह मास के भीतर२ मर जाता है तो उसे मारनेवाली व्यक्ति कायिकी आदि पांच क्रियाओं से युक्त होता है और मरनेवाला व्यक्ति यदि छह मास के बाद मरता है तो उसे मारनेवाला व्यक्ति कायिकी क्रियासे लेकर पारितापनिकी क्रिया तक की चार क्रियाओं से युक्त होता है । तात्पर्य कहने का यह है कि इस प्रकरण में क्रिया का विवेचन किया गया है। वे क्रियाएँ अनन्तर कधित मृगादि वध में जितनी जिस काल विभाग में होती है उतनी क्रियाओं को "अंतो छण्हं " इत्यादि सूत्रद्वारा दिखलाया गया है। इसमें यह कहा गया है कि बाग प्रक्षेप के बाद यदि छह मासके भीतर २ मृगका मरण हो जाता है तो उसके उस मरण में उस प्रकार के प्रहारमें ही कारणता है। अतः तादृशा मरणजनित पाप से वह वधक कायिकी, आधिकरणिकी, प्रादेषिकी, पारितापनिकी, प्राणातिपातक्रिया शास्त्रमा सम प ४थुछ 3 ( अंतो छण्हं मासाणं मरइ काइयाए जाव पचहिं किरियाहिं पुटूठे बाहिं छह मासाणं मरइ काइयाए जाव पारियावणियाए चाहिं किरियाहिं पुढे) भा२ माना२ व्यन्ति छ भासनी म४२ भरी जय तो મારનાર વ્યક્તિ કાયિકીથી માંડીને પ્રાણાતિપાત સુધીની પાંચે ક્રિયાઓવાળે કહેવાય છે, પણ જે માર ખાનાર વ્યક્તિ છ માસ વિતી ગયા પછી મરે તે. મારનાર વ્યક્તિ કાયિકી કિયાથી માંડીને પરિતાપનિકી પર્યન્તની ચાર કિયા વાળો કહેવાય છે તાત્પર્ય એ છે કે આ પ્રકરણમાં કિયાનું વિવેચન કર્યું છે. તે કિયાએ પૂર્વકથિત મૃગાદિવશ્વમાં જેટલી જે કાળ વિભાગમાં થાય છે તેટલી ठियायाने “ अतो छण्ह " त्याहि सूत्री 43 ताaanwi मावी छ तमामे બતાવ્યું છે કે બાણ છોડ્યા પછી છ માસની અંદર તે મૃગનું મરણ થાય તે તેના મરણનું કારણ તે પ્રહારને જ ગણી શકાય છે. તો તે પ્રકારના મરણના પાપથી તે હત્યા કરનારે પુરુષ કાયિકી, આધિકરણિકી પ્રાષિકી, અને પરિતા
भ २८
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
