________________
प्रमेयचन्द्रिा टीका श०१ उ०७ सू० ४ गर्भ स्थजीधगत्यन्तरनिरूपणम् १५७ अस्त्येककउपपद्येत अस्त्येकको नोपपद्येत तत्-केनार्थेन, गौतम ! ससंज्ञी पंचेन्द्रियः सर्वाभिः पर्याप्तिभिः पर्याप्तकस्तथारूपस्य श्रमणस्य वा माहनस्य वाऽन्तिके एकमपि आर्यम् धार्मिकं सुवचनं श्रुत्वा निशम्य ततो भवति संवेगजातश्रद्धस्तीवधर्मानुरागरक्तः सजीयो धर्मकामकः पुण्यकामकः स्वर्गकामको मोक्षकामकः, धर्मकांक्षितः पुण्यकांक्षितः स्वर्गकांक्षितो मोक्षकांक्षितः, धर्मपिपासितः पुण्यपिपासितः स्वर्गपिपासितः मोक्षपिपासितः तच्चित्तस्तल्लेश्यस्तद्ध्यवसितस्तत्तीबाध्यवसानस्तदर्थोपयुक्तस्तदप्तिकरणस्तद्भावनाभावित एतस्मिन्नन्तरे कालं कुर्यात्, देवलोकेषुपपद्येत तत्तेनार्थेन गौतम०। जीवः खलु भदन्त! गर्भगतः सन् उत्तानको वा पार्थीयो वा आम्रकुञ्जको वा आसीद्वा तिष्ठेद्वा निषीदेद्वा, त्वरवर्तयेद्वा मातरि स्वपत्यां स्वपिति, जगत्यां जागर्ति, सुखितायां सुखितो भवति, दुःखितायां दुःखितो भवति, हंत गौतम ! जीवो गर्भगतः सन् यावत् दुःखितायां दुःखितो भवति, अथ खलु प्रसवन् कालसमये शीर्षण वा पादाभ्यां वा आगच्छति सम्यगागच्छति तिर्यगागच्छति विनिघातमापद्यते वर्णवध्यानि च तस्य कर्माणि बद्धानि स्पृष्टानि निधत्तानि कृतानि प्रस्थापितानि अभिनिविष्टानि अभिसमन्वागतानि उदीर्णानि नो उपशान्तानि भवन्ति ततो भवति दुरुपो दुर्वर्णः दूरसः दुःस्पर्शः अनिष्टः अकान्तः अप्रियः अशुभः अमनोज्ञः अमनोमः हीनस्वरः दीनस्वरः अनिष्टस्वरः अकान्तस्वरः अभियस्वरः अशुभस्वरः अमनोज्ञस्वरः अमनोमस्वरः अनादेयवचनः प्रत्यायातश्चापि भवति, वर्णवध्यानि च तस्य कर्माणि नो बद्धानि० प्रशस्त ज्ञातव्यम् यावदादेयवचनः प्रत्यायातश्चापि भवति तदेवं भदंत तदेवं भदंत इति ।। मू० ५॥
टीका-'जीवे णं भंते ' जीवः खलु भदन्त ! 'गभगए समाणे' गर्भगतः सन् ‘नेरइएसु ' नैरयिकेषु ' उववज्जेज्जा' उपपद्येत किम् ? हे भदन्त ! गर्भगतो जीवो मृत्वा किं नरकेषु उत्पत्तिं प्राप्नुयादिति प्रश्नाशयः, भगवानाह'गोयमे 'त्याति । 'गोयमा ' हे गौतम ! ' अत्थेगइए' अस्त्येकाः कश्चिदित्यर्थः ___गर्भ का ही अधिकार होने से सूत्रकार अब गर्भगत जीव का गत्यन्तर गमन सूत्र का कथन करते हैं-'जीवेणं भंते !" इत्यादि ।
टीकार्थ-(जीवे णं भंते ! गभगए समाणे नेरइएसु उववज्जेज्जा) हे भदन्त ! गर्भ में जीव क्या मरकर नरकों में उत्पन्न होता है ? (गोयमा !
ગર્ભને અધિકાર ચાલતું હોવાથી સૂત્રકાર હવે ગર્ભમાં રહેલ જીવના मी गतिमा ४१ मामत सूत्रनुं ४थन रे छ-" जीवे णं भंते ! छत्यादि। 2012-(जीवे णं भंते ! गभगए समाणे नेरइएसु उववज्जेज्जा) महन्त ! भां २२ पशु भरीने नरीमा उत्पन्न थाय छ ? (गोयमा! अत्थेगइए उवव
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
