________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ ० ७ सू. २ विग्रहगतिनिरूपणम्
१२९
"
"
"
तिमत्त्वं वा भवतीति प्रश्नाशयः । भगवानाह - ' गोयमे' त्यादि । ' गोयमा ' हे गौतम ! 'od faara होज्जा अविग्गहगइसमावन्नगा ' सर्वेऽपि तावद् भवेयुरविग्रहगतिसमापन्नाः सर्वेऽपि नारका अविग्रहगतिमन्त एव भवन्ति, नारकtararacters विग्रहगतिवतां च कदाचिदसंभवात् संभवेऽपि एकद्वयादीनामेव भवाद विग्रहगतिप्रतिषेधवतां च सदैव बहूनां संभवात् इति प्रथमो भङ्गः २ । 'अहवा अविग्गहगह समावनगा विग्गहगहसमावन्नगे य' अथवा अविग्रहगतिसमापन्नाः विग्रहगतिसमापन्नकश्च, अनेके अविग्रहगतिमन्तो भवन्ति एको विग्रहगतिमान् भवतीति द्वितीयो भङ्गः २ । 'अहवा अविग्गहगइस मावनगा य विग्गहगह समावन्नगा य अथवा अविग्रहगतिसमापनकाश्च विग्रहगतिसमापन्नकाश्च, अनेके अविग्रहगतिमन्तः अनेके विग्रहगतिमन्तश्च भवन्तीति तृतीयो भङ्गः ३ । असुराहोते हैं कि अविग्रहगतिसमापन्नक होते हैं । (सव्वे वि ताव होजा अविग्गह गइ समावन्नगा ) हे गौतम! जितने भी नारक जीव हैं वे सब अविग्रहगतिसमापन्नक ही होते हैं, क्यों कि नारक जीव अल्प होते हैं । अतः विग्रहगतिवाले जीवों की उन में प्रायः असंभवता ही होती है । यदि ऐसे जीवों की उनमें संभवता भी हो तो वे एक दो आदि ही संभवते हैं। तथा जिनकी विग्रहगति नहीं होती है ऐसे अनेक जीवों की वहां सदा ही संभवता रहती है। इस प्रकार यह प्रथम भंग है १ । ( अहवा - अविग्गहगहसमावन्नगा विग्गहगइ समावन्नगे य) अथवा वहां कितनेक नारक जीव अविग्रहगतिसमापन्नक होते हैं और कोई एक नारक जीव विग्रहगतिसमापन्नक होता है। ऐसा यह दूसरा भङ्ग है २ । ( अहवा - अविग्गहगइ समावन्नगा य विग्गहगइ समावन्नगा य) अथवावहाँ अनेक नारकजीव अविग्रहगतिसमापनक होते हैं और अनेक नारक
उत्तर- " सव्वे वि ताव होज्ज अविग्गहाइस मावन्नगा " हे गौतम! જેટલાં નારક જીવો છે તેએ અવિગ્રહગતિ વાળાં જ હાય છે. કારણ કે નારક જીવો અલ્પ હાય છે. તેથી વિગ્રહગતિવાળા જીવોની તેમનામાં સામાન્ય રીતે અસંભવતા જ હોય છે. જો તેમનામાં એવા જીવોની સંભાવના હાય તે પણુ તેમનામાં એવા જીવો એક, બે વગેરે જ સભવે છે. જ્યારે વિગ્રહગતિ વિનાના અનેક જીવોની ત્યાં હમેશાં સભાવના જ રહે છે. આ પ્રકારના આ પહેલે लांगे छे. ( अहवा अविग्गहगइसमावन्नगा विग्गहगइ समावन्नगे य) अथवा त्यां ઘણા નારક જીવે અવિગ્રહગતિવાળા હોય છે અને કોઇ એક નારક જીવ विथडगति वाजो होय छे. सा जीने लांगो छे. ( अहवा - अविग्गगइस मावनगाय विग्गहगहसमावन्नगा य ) अथवा घाणा નારક જીવો . અવિગ્રહગતિવાળા
भ-१७
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨