________________
१०१०
भगवतीसूत्रे समुद्राः सौधर्मकल्पः यावत् ईषत् प्राग्भारा पृथिवी तथैव अधर्मास्तिकायः, एवं लोकाकाशोऽपि विज्ञेयः ॥
नवमोद्देशके क्षेत्रनिरूपणं कृतम् , तत् क्षेत्रम् अस्तिकायरूपम् । अतोऽस्तिकायनिरूपणाय तथा द्वारगाथोक्ताऽस्तिकाय निरूपणाय च दशमोद्देशकं प्राह, तस्येदमादिमं सूत्रम् ' कइ णं भंते ' इत्यादि ।
मूलम्--कइ णं भंते अस्थिकाया पण्णत्ता. गोयमा !पंच अस्थिकाया पण्णत्ता, तं जहा. धम्मस्थिकाए, अधम्मस्थिकाए, आगासस्थिकाए, जीवत्थिकाए, पोग्गलत्थिकाए, धम्मस्थिकाएणं भंते! कइवण्णे,कइगंधे, कइरसे, कइफासे.गोयमा! अवण्णे अगंधे, अरसे अफासे, अरूपो, अजीवे, सासए अवहिए लोगदव्वे, से समासए पंचविहे पण्णते, तं जहा दव्वओ, खेत्तओ कालओ, भावओ, गुणओ, दव्वओणं धम्मत्थिकाए एके दब्वे खेत्तओणं लोगपमाणमेत्ते कालओ न कया विन आसि, न कया वि नत्थि जावणिच्चे, भावओ, अवण्णे, अगंधे, अरसे, अफासे. गुणओ गमण गुणे, अहमत्थिकाए, वि एवं चेव नवरं गुणओ ठाण गुणे, आगासस्थिकाए वि एवं चेव नवरं खेत्तओ जम्बूद्विपादिक द्वीप, लवणसमुद्रादि समुद्र, सौधर्मकल्प यावत् ईषत्प्रारभारा पृथिवी, इसी प्रकार अधर्मास्तिकाय एवं लोकाकाश के विषय में भी जानना चाहिये।
नवर्षे उद्देशक में क्षेत्र का निरूपण किया वह क्षेत्र अस्तिकायरूप है, इसलिये अस्तिकाय के निरूपण के लिये तथा द्वारगाथोक्त अस्तिकाय के લવણસમુદ્રાદિ સમુદ્રોનું, સૌધર્મકલ્પથી ઈષત્નાશ્મારા પૃથ્વી પર્યતનું, અને એજ પ્રમાણે અધર્માસ્તિકાય અને કાકાશનું વર્ણન સમજવું. - નવમાં ઉદેશકમાં સમયક્ષેત્રનું નિરૂપણ કર્યું. તે ક્ષેત્ર અસ્તિકાય રૂપ છે, તેથી અસ્તિકાયનું નિરૂપણ કરવા માટે તથા દ્વારગાથામાં કહેલા અસ્તિ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
