________________
भगवतीसूत्र छाया--"निर्वाणसाधकान् योगान् , यस्मात् साधयन्ति साधवः ।
समाश्च सर्वभूतेषु, तस्मात्ते भावसाधवः ॥१॥" इति ॥ सर्वे च ते साघवः,सर्वसाधवः सर्वपदेन सामायिकादिप्रभेदवताम् अत्र पुलाकादि-जिनकल्पिक-प्रतिमाकल्पिक-यथालन्दकल्पिक-परिहारविशुद्धिकल्पिक-स्थविरकल्पिक-स्थितकल्पिका-स्थितकल्पिक-कल्पातीत-भेदवतामपि ग्रहणं भवति । तथा प्रत्येकबुद्ध-स्वयंबुद्ध-बुद्धबोधितानामपि, तथा भरतादिक्षेत्रावस्थितानां सुषमदुष्पमादिकालवर्तिनां च सर्वेषां ग्रहणं भवति, तथा च सर्वपदमाहात्म्याद् गुणभृतां सर्वेषामपि सर्वज्ञसाधूनामविशेषेण नमस्करणीयता भवति । अयं सर्वशब्द:-अरिहन्त्रादावपि योजनीयः,अन्यथा सर्वेषामर्हतामनमस्कारेण न्यूनतापातात् ।
जिस कारण निर्वाणसाधक योगको ये साधते हैं और सर्वभूतोंमें ये समताभाव रखते हैं इस कारण ये भावसाधु कहे जाते हैं ॥१॥
समस्त जो साधु वे सर्वसाधु हैं । सर्व और साधुमें कर्मधारय समास होनेसे सर्वसाधु पद बना है। यहां जो साधुका विशेषण सर्व शब्द है उससे सामायिक आदि प्रभेदवालोंका, तथा पुलाक आदिक, जिनकल्पिक, प्रतिमाकल्पिक, यथालन्दकल्पिक, परिहारविशुद्धिकल्पिक,स्थविरकल्पिक, स्थितकल्पिक, अस्थितकल्पिक, कल्पातीत भेदवालोंका भी ग्रहण होता है। तथा-प्रत्येकबुद्ध, स्वयंबुद्ध, बुद्धबोधित भेदवालोंका, तथा-भरत आदि क्षेत्रोंमें रहने वालोंका, एवं सुषम-दुष्षमादिकालवर्ती, इन सब साधुओंका ग्रहण होता है। इस सर्वपदके प्रभावसे गुणभृत समस्त जितने भी सर्वज्ञमतानुयायी साधु हैं उन सबमें समानरूपसे नमस्करणीयता है,
નિર્વાણ સાધક ગને સાધવાને કારણે, તથા સર્વ જી પ્રત્યે સમતા રાખવાને કારણે તેમને ભાવસાધુ કહે છે. સર્વસાધુ પદ દ્વારા સમસ્ત સાધુઓ સમજવાના છે. “સર્વ અને “સાધુ” મળીને કર્મધારય સમાસ ३५ — सब साधु ' ५४ मन्युं छे. ही साधुनु विशेष 'सव ' भूश्युं छे, તેના દ્વારા સામાયિક આદિ પ્રભેદવાળા, તથા પુલાક આદિક, જિનકલ્પિક, प्रतिभापि, यथासह, परिडा२विशुद्धिलि५४, स्थवि२४६५४, स्थित:५४, અસ્થિતકલ્પિક, કલ્પાતીત ભેટવાળા સાધુઓ પણ ગ્રહણ કરેલ છે. તથા પ્રત્યેકબુદ્ધ, સ્વયંબુદ્ધ, અને બુદ્ધાધિત ભેટવાળા, તથા ભરત આદિ ક્ષેત્રોમાં રહેનારા તથા સુષમદુષમકાલવતી સઘળા સાધુઓને સમાવેશ થયેલે સમજ વાનો છે. આ સર્વપદના પ્રભાવે સમસ્ત સર્વજ્ઞમતાનુયાયી સાધુઓમાં સમાનરૂપથી નમસ્કાર માટેની પાત્રતા માનવામાં આવેલ છે. એટલે કે તેઓ નમસ્કાર કરવાને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
