________________
भगवतीसूत्रे न्त्यपि, भवन्ति चेत्तदा एको वा अनेके वा भवन्ति, एकादिसंख्यातसमयाधिकाजघन्यस्थितिकाः कदाचिदेव भवन्ति, तेषु च क्रोधाधुपयुक्तानामेकत्वानेकत्व संभवादशीतिभङ्गा भवन्ति, तानेव दर्शयति-क्रोधमानमायालोभेषु एकत्वेन चत्वारो भङ्गा भवन्ति, तद्यथा-क्रोधोपयुक्तश्च मानोपयुक्तश्च मायोपयुक्तश्च लोभोपयुक्तश्च । क्रोधादिषु बहुत्वेन चान्ये चत्वारो भङ्गा भवन्ति, तद्यथाक्रोधोपयुक्ताश्च मानोपयुक्ताश्च मायोपयुक्ताश्च लोभोपयुक्ताश्च । एतेषां क्रोधादीनां द्विकसंयोगे चतुर्विंशतिभङ्गा भवन्ति, तथाहि-क्रोधमानयोरेकत्वबहुत्वाभ्यां चत्वारो भङ्गाः ४, एवं क्रोधमाययोरेकत्वबहुलाभ्यां चत्वारः ४ एवं क्रोधलोभयोरेकत्वबहुत्वाभ्यां चत्वारः ४, एवं मानमाययोरेकत्वबहुत्वाभ्यां चत्वारः ४ एवं मानलोभयोरेकत्वबहुत्वाभ्यां चत्वारः ४, तथा मायालोभयोरेकत्वबहुत्वाभ्यां चत्वारः ४, एषां संकलनया द्विकसंयोगे चतुर्विंशतिभङ्गाः। तथाहि-क्रोधपयुक्तश्च होता है, कोई एक मान से उपयुक्त होता है, कोई एक माया से उपयुक्त होता है, कोई एक लोभ से उपयुक्त होता है । तथा जब क्रोधादिकों में बहुत्व की अपेक्षाकी जाती है तब भी चार भंग होते हैं, जैसे-अनेक नारकजीव क्रोधोपयुक्त होते हैं, मानोपयुक्त होते हैं, मायोपयुक्त होते हैं और लोभोपयुक्त होते हैं । इन क्रोधादिकों के द्विकसंयोग में चोईस भंग होते हैं-जैसे क्रोध और मान में एकवचन और यहुवचन को लेकर चार भंग हो जाते हैं। इसी तरह क्रोध और माया में एक वचन और बहुवचन को लेकर चार भंग हो जाते हैं। इसी तरह क्रोध और लोभ में एकवचन बहुवचन को लेकर चार भंग हो जाते हैं। मान और माया में एकवचन बहुवचन को लेकर चार भंग हो जाते हैं। मान और लोभ में इसी तरह से एकवचन बहुवचन को लेकर चार भंग हो जाते हैं। तथा माया और लोभ में एकवचन बहुवचन को लेकर चार भंग हो યુક્ત હોય છે. કેઈ એક માયાથી યુકત હોય છે, કોઈ એક લેભથી યુકત હોય છે. તથા ક્રોધાદિકમાં બહત્વની અપેક્ષાએ ૪ ભાંગા થાય છે. જેમ કે અનેક નારક જીવ કેપયુકત હોય છે, માનોપયુકત હોય છે, માયોપયુત હોય છે. અને લોભપયુકત હોય છે. તે કેધાદિકના ક્રિકસંગથી ૨૪ ભંગ થાય છે જેમ કે- કેધ અને માનમાં એકવચન અને બહવચન લઈને ૪ ભાંગા બની જાય છે. એ જ પ્રમાણે કોલ અને માયામાં એકવચન અને બહુવચન લઈને બીજા ચાર ભાંગા બને છે. એ જ પ્રમાણે કે અને લેભમાં એકવચન અને બહુવચન લઈને ૪ ભાંગા બને છે. માન અને માયામાં એક વચન બહુવચન લઇને ચાર ભાંગા બને છે. માન અને લેભમાં એકવચન તથા બહુવચન લઈને ચાર ભાંગા બને છે. તથા માયા અને તેમાં એક
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
