Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श० १ ० ३ सू० १ काङ्गामोहनीय कर्मनिरूपणम्
५४७
66
'हंता कडे' हन्त कृतं, हे गौतम! नारकजी वैः कांक्षामोहनीयं कर्म कृतम् । 'जाव सव्वेणं सव्वे कडे' यावत सर्वेण सर्वं कृतम् - सर्वात्मप्रदेशैः सर्वं कांक्षामोहनीयं कर्म कृतमित्यर्थः । अत्र यावच्छब्देन पूर्ववदिहापि सर्व प्रश्नोत्तरं विज्ञेयम् । 'एवं जाव वेमाणियाणं दंडओ भाणियव्वो' एवं यावद्वैमानिकानां दण्डको भणितव्यः, यथा सामान्यरूपेण तथा नारकजीवविशेषमाश्रित्य कांक्षामोहनीय कर्मणि दण्डकः कथितस्तेनैव रूपेण वैमानिकपर्यन्तं प्रत्येकजीवविषयको दण्डको वक्तव्यस्तथाहि"वेमाणियाणं भंते! कंखामोहणिज्जे कम्मे कडे, हंता कडे, से भंते किं देसेण देसे कडम् " हां, नारक जीवों द्वारा कांक्षामोहनीयकर्म कृत होता है। 'जाव सव्वेणं सव्वे कडे " और वह उन के द्वारा समस्त आत्मप्रदेशों से समस्त रूप से उपार्जित किया हुआ होता है । यहां जो " यावत् " पद आया है वह यह प्रकट करता है कि पहिले की तरह यहां पर भी सब प्रश्न और उनका उत्तर जानना चाहिये " एवं जाव वेमाणियाणं दंडओ भाणियचो " इसी तरह से यावत् वैमानिकों का दण्डक भी कह लेना चाहिये। जिस तरह सामान्यरूप से तथा नारक जीवरूप विशेष को आश्रित करके विशेषरूप से कांक्षामोहनीय कर्म में दण्डक कहा गया है । उसी रूप से वैमानिक देवों तक प्रत्येक जीवविषयक दण्डक कह लेना चाहिये । वह इस प्रकार से- “वेमाणियाणं भंते! कंखामोहणिज्जेकडे ? हंता कडे" इत्यादि - हे भदंत ! वैमानिक देवों के कांक्षामोहनीयकम क्या कृत क्रिया द्वारा निष्पादित होता है अर्थात् वैमानिक देवों द्वारा क्या कांक्षामोहनीयकर्म उपार्जित किया हुआ होता है ? हां होय छे ? अलुतेना वा ३ उ" हंता ! कडे " डा, नार लवोथी अंक्षाभोडुनीयम्भ डृत ( उपाति) होय छे, “ जाव सव्वेणं सव्वे कडे " અને ને તેમની મારફત તમામ આત્મપ્રદેશેાથી સમસ્ત રૂપે (સર્વા ́શે) ઉપાनित उरायु होय छे. अहीं ने " यावत् પદ મૂકયુ છે તે એ દર્શાવે છે કે પહેલાં પૂછાયેલા પ્રશ્નો અને ઉત્તરા પ્રમાણે જ અહી' પશુ અધા પ્રશ્નો અને ઉત્તરા સમજવા एवं जाव वैभाणियाणं दंडओ भाणियव्वा ” मा प्रमाणे ४ વૈમાનિકા સુધીના દંડક પણુ કહેવાં જોઈએ જેવી રીતે સામાન્ય જીવની અપેક્ષાએ તથા નારકજીવ વિશેષની અપેક્ષાએ વિશેષરૂપે કાંક્ષામેાહનીય કર્મોંમાં દદક કહેવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણે વૈમાનિક દેવા સુધીના પ્રત્યેક જીવ विषय ! पशु सेवा लेहोते या प्रमाणे छे - "वेमाणियाणं भंते ! कंखामोहणिजे कडे ? " " हंता ! कडे " हत्याहि- “हे लहन्त ! वैमानि देवानुं કાંક્ષામાહનીય ક` શુ` કૃત ( ક્રિયા દ્વારા નિષ્પાદ્ય ) હાય છે ? એટલે કે શુ વૈમાનિક દેવે વડે કક્ષામાહનીયકમ ઉપાર્જિત કરાયેલું હાય છે ? ” હું
ange
66
""
66
हा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
Asto
-
| SR No. | 006315 |
| Book Title | Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1961 |
| Total Pages | 879 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati |
| File Size | 52 MB |