________________
भगवतीसूत्रे शरीराअनुरकुमारा ओजआहारेणैवाहरणात् न लोमाहारेणाहारवन्तीत्यतः 'आहत्याहरन्ति' कदाचिदाहरन्ति कदाचिन्नाहरन्तीत्युक्तम् । अपर्याप्तकावस्थायामसुरकुमारा नोच्छ्वसन्ति, अन्यदा तूच्छवसन्तीत्यत 'आहत्योच्छ्वसन्ति-कदाचिदुच्छ्वसन्ति कदाचिन्नोच्छ्वसन्ति कदाचिन्नोच्छ्वसन्ती' त्युक्तमिति । 'नवरं कम्मवण्णलेस्साओ परिवण्णेयवाओ' इति-नवरं कर्मवर्णलेश्याः परिवर्णयितव्या इति, अर्थात् नारकाणां येन प्रकारेण कर्मवर्णलेश्या वर्णितास्तथा तदपेक्षयाविपरोतक्रमेण असुरकुमाराणां कर्मवर्णलेश्या वर्णनीयाः, तदेव दर्शयति-'पुन्योववणामहाकम्मतरा' परिपूर्ण भवकी अपेक्षासे बारंबार होता है ऐसा कहा जाता है। अपर्याप्तावस्थामें तो अल्पशरीरवाले असुरकुमार लोमाहार नहीं करते हैं उस समय उनके ओज आहार ही होता है इसलिये वे "कदाचित् आहार करते हैं " ऐसा कहा जाता है। इसी बातको लेकर सूत्रकारने "अहत्याहारयन्ति" कभी आहार करते हैं कभी नहीं करते हैं ऐसा कहा है। इसी प्रकार अपर्याप्तावस्थामें वे उच्छ्वास नहीं लेते हैं-पर्याप्तावस्थामें लेते हैं इस कारण “आहत्य उच्छ्वसन्ति” कभी श्वास लेते हैं कभी श्वास नहीं लेते" ऐसा कहा है। "नवरं कम्मवण्ण लेस्साओ परिवण्णेय. न्याओ" असुरकुमारोंमें कर्म वर्ण और लेश्याएँ नारक जीवोंकी अपेक्षासे उल्टी कहनी चाहिये-इसी बातको अब सूत्रकार प्रकट करते हैं कि नारकीय जीवोंके जिस प्रकारसे कर्म, वर्ण और लेश्या वर्णित हुई हैं उस प्रकारसे इसका वर्णन असुरकुमार देवोंमें नहीं है किन्तु इनसे विपरीत પરિપૂર્ણ ભવની અપેક્ષાએ વારંવાર થાય છે એવું કહેવામાં આવે છે. અપ
પ્તાવસ્થામાં તે અલ્પશરીરવાળા અસુરકુમારો લેમાહાર લેતા નથી ત્યારે તો તેઓ એજ આહાર જ લે છે. તેથી તેઓ “ક્યારેક આહાર કરે છે” सभ डिवाय . ते पातनी अपेक्षा सूत्र॥२ " आहत्याहारयन्ति " " च्या२४ આહાર કરે છે અને ક્યારેક આહાર કરતા નથી”, એવું કહ્યું છે. એજ પ્રમાણે અપર્યાપ્તાવસ્થામાં તેઓ ઉછુવાસ લેતા નથી–પર્યાપ્તાવસ્થામાં લે છે. ते २0 “ आइत्य उच्छ्वसन्ति " " ध्या२४ वास से छे भने ज्या२४ खेता नथी." अयं . “ नवरं कम्मवण लेस्साओ परिवण्णेयव्वाओ" ना२४ જીવ કરતાં અસુરકુમારોમાં કર્મ, વર્ણ અને વેશ્યાઓ ઊલટાં કહેવા જઈ એ. હવે સૂત્રકાર તે વિષયનું સ્પષ્ટીકરણ કરે છે-નારક જીવોના કર્મ, વર્ણ અને લેશ્યાઓનું જે પ્રમાણે વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે તે પ્રમાણે અસુરકુમારોના વર્ણ, કર્મ અને લેસ્યાઓનું વર્ણન નથી પણ તેમના કરતાં વિપરીત કમે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
