________________
४२२
भगवतीसूत्रे त्पत्तिस्तेषां युगपदिति तृतीयो भङ्गः३, 'अत्थेगइया' सन्त्ये के 'विसमाउया विसमोववन्नया' विषमायुष्का विषमोपपत्रकाः-विषमायुष इति केचित्सागरोपमस्थितिकाः केचिच्च दशसहस्रवर्षस्थितिकाः, उत्पत्तिरपि विषमा पूर्व पश्चाद्वेति चतुर्थो भङ्गः४, 'से तेणटेणं' तत्तेनार्थेन तेन कारणेन 'गोयमा' हे गौतम !० एवमुच्यते नैरयिका न सर्वे समायुष्काः न सर्वे समोपपनका इति ।।सू०३॥
॥ इति नारकनिरूपणं समाप्तम् ॥
अथासुरकुमारादि वक्तव्यतानिरूप्यतेमूलम्-असुरकुमारा णं भंते सव्वे समाहारा सब्वे समसरीरा ! सम्वे-समुस्सासनीसासा? जहा णेरइया तहा भाणियव्वा, नवरं कम्मवण्णलेस्साओ, परिवण्णे यवाओ पुवोववण्णा महाकम्मतरा, अविसुद्धवण्णतरा, अविसुद्धलेस्सतरा, पच्छोववण्णा पसस्था, सेसं तहेव, एवं जाव थणियकुमाराणं ॥ सू० ४॥ स्थिति समान नहीं है किन्तु किन्हींकी सागरोपमकी स्थिति है, किन्हींकी दशहजार वर्षकी है और उत्पत्ति भी सम नहीं है कोई पहले उत्पन्न हुए हैं और कोई बादमें उत्पन्न हुए हैं यह “विसमाउया विसमोववन्नगा" चौथा भङ्ग है। इस प्रकार इन भङ्गोंके प्रकट करनेसे यह बात स्पष्ट की गई है कि समस्त नारकीय जीवोंकी आयु एकसी नहीं होती है और न सबएक साथ उत्पन्न होते हैं। इसी लिये हे गौतम ! ऐसा कहा जाता है कि न ये समायुष्क-समान आयुवाले होते हैं और न वे समोपपन्नएकसाथ उत्पन्न होते हैं ।सू०३॥ (જેમ કે કેટલાકની સાગરોપમની સ્થિતિ હોય છે, તે કેટલાકની દસ હજાર વર્ષની સ્થિતિ હોય છે, અને તેઓ સાથે ઉત્પન્ન પણ થયા હતા નથી, (કેઈ વહેલા ઉત્પન્ન થયા હોય છે અને કઈ મેડા ઉત્પન્ન થયા હોય છે) ते ना२४ च्वाने "विसमाउया विसमोववन्नगा” ४ छ, म याथी An થ. આ બંને બતાવવાથી એ વાત સ્પષ્ટ થાય છે કે સમસ્ત નારક જીવોનું આયુ એક સરખું હોતું નથી અને તેઓ બધા એક સાથે ઉત્પન્ન થતા નથી. તે કારણે હે ગૌતમ એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે નારક જીવે સમાન આયવાળાં હોતાં નથી અને બધા નારક છે એક સાથે ઉત્પન્ન ५ यता नथी. ।। सू. 3 ॥
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
