________________
૪૦૨
भगवतीसूत्रे मिति । अथवा-अपर्याप्तकालेऽल्पशरीराः सन्तो लोमाहारमाश्रित्य नाहरन्ति, अपप्तिकत्वेन च नोच्छ्वसन्ति, अन्यत्समये तु आहारोच्छ्वासादि कुर्वन्त्येवेत्यत आह-आहत्याहरन्ति आहत्योच्छ्वसन्तीति । ‘से तेणठेणं' तत्तेनार्थेनतेन कारणेन 'गोयमा' हे गौतम ! ' एवं वुच्चइ ' एवमुच्यते 'नेरइया नो सम्वे समाहारा' नो सर्वे समाहाराः 'नो सव्वे समसरीरा ' नो सर्वेसमशरीराः 'नो सन्वेसमुस्सास नीसासा' नो सर्वे समोच्छ्वासनिःश्वासा इति ॥ मू० २॥ अथवा-वे कदाचित् आहार नहीं लेते हैं, और कदाचित् श्वास नहीं लेते हैं, ऐसा जो कहा गया है। उसका तात्पर्य यह भी होता है कि अपर्याप्त अवस्थामें नारकीय जीव अल्पशरीरवाले होते हुए लोमाहारकी अपेक्षासे आहार नहीं करते हैं और अपर्याप्तक होनेके कारण ही उच्छ्वास नहीं लेते हैं । अन्य समयमें-पर्याप्त होने पर-आहार और श्वासोच्छ्वासादिक करते ही हैं। इसलिये ऐसा कहा गया है कि “आहच्च आहारेंति, आहच उससंति" । अपर्याप्त कालमें नारकीय जीवोंके लोमाहारादि नहीं होते हैं । इसलिये वे रोमाहारादिकी अपेक्षासे आहारादि नहीं करते ऐसा कहा गया है। “से तेणटेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ नेरइया सव्वे नो समाहारा इत्यादि" इसलिये हे गौतम ! ऐसा मैंने कहा है कि समस्त नारकीय जीव समान आहारवाले नहीं होते हैं, समान शरीरवाले नहीं होते हैं, समान उच्छ्वास निःश्वासवाले नहीं होते हैं ।सू०२॥ સમજવું. અથવા તેઓ કયારેક આહાર લેતા નથી, અને કયારેક શ્વાસ લેતા નથી એવું જે કહેવામાં આવ્યું છે તેને ભાવાર્થ એ પણ થાય છે કે અપર્યાપ્ત અવસ્થામાં નારક છે અલ્પશરીરવાળાં હોય છે તે લેમાહારની અપેક્ષાએ આહાર કરતા નથી અને અપર્યાપ્તક હોવાને કારણે જ ઉચ્છવાસ લેતા નથી, અન્ય સમયમાં પર્યાપ્તક થાય ત્યારે આહાર, શ્વાસોચ્છવાસ આદિ अक्षय ४२ छ तेथी मे ४थु छ " आहच्च आहारे ति, आहच्च ऊससंति" અપર્યાપ્ત કાળમાં નારક જી લે માહાર આદિ લેતા નથી, તેથી તેઓ शमाहारानी अपेक्षा मा २ नथी ४२॥ तेम ४थु छ. “से तेणट्रेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ नेरइया सव्वे नो समाहारा इत्यादि ” गौतम ! तेथी। મેં એવું કહ્યું છે કે સમસ્ત નારક છે સમાન આહારવાળાં હોતાં નથી, સમાન શરીરવાળાં હતાં નથી, સમાન ઉચ્છવાસ નિઃશ્વાસવાળાં હતાં નથી સૂારા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
