________________
३७६
भगवतीसूत्रे
"
दीनां कालस्याल्पबहुत्वविचारः सर्वेषां कालैरल्पबहुत्ववक्तव्यता । जीवोऽन्तिमक्रियया कर्मनाशयति नवेति पूर्वपक्ष: । नाशयति नवा नाशयतीत्युत्तरम् । प्रज्ञापनायाः साक्ष्यम् । असंयतभव्यद्रव्यदेवः अखण्डितसंयमी, खण्डितसंयमी, अखण्डितसंयमासंयमी, खण्डितसंयमासंयमी, असंज्ञी, तापसः, कान्दर्पिकः, चरकपरिव्राजकः, किल्विषकः, तिर्यक्र, आजीविकः आभियोगिकः, वेषधरः सम्यक्त्वरहितः, इमे कस्मिन् देवलोके गच्छन्तीति प्रश्नः । क्रमेण एतेषामुत्तरम् । असंज्ञ्यायुषः कतिभेदाः, इति प्रश्नः । चत्वारो भेदा इत्युत्तरम् | असंज्ञो जीवः कीदृशमायुष्यं बध्नातीति प्रश्नः । चतुर्विधमपि बध्नातीत्युत्तरम् । चतुर्णामपि आयुषां जघन्योत्कृष्टता विचारः, सर्वेषां तेषामल्पबहुत्वविचारः । उद्देशकसमाप्तिर्गौतमविहारश्चेति । एते विषयाः संक्षेपतोऽस्मिन्नुद्देशके वर्णयिष्यन्ते । इति । बहुत्वविचार | सभीका काल की अपेक्षासे अल्प बहुत्वविचार । जीव अंतिम क्रिय द्वारा कर्मका नाश करता है या नहीं ? नाश करता है नहीं भी करता है। प्रज्ञापना की साक्षी । असंयतभव्यद्रव्यदेव, अखंडितसंयमी, खंडित संयमी, अखंडित संयमासंयमी, खंडितसंयमासंयमी, असंज्ञी, तापस, कान्दर्पिक, चरकपरिव्राजक, किल्बिषक, तिर्यंच, आजीविक, आभियोगिक, वेषघर, सम्यक्त्वरहित ये किस देवलोक में जाते हैं इसका क्रमशः कथन । असंज्ञी की आयु के कितने भेद हैं ? प्रश्न, उत्तर-चार भेद हैं। असंज्ञी जीव कैसी आयु को बांधता है इसका उत्तर चारों प्रकार की आयु को बांधता है । चारों प्रकार की आयु का जघन्य उत्कृष्ट विचार संबंधी अल्प बहुत्वता का विचार | उद्देशक की समाप्ति - गौतम का विहार । ये सब विषय संक्षेप से इस उद्देशक में प्रतिपादित किये जायेंगे।
જીવોના કાળનો અલ્પમહત્વની અપેક્ષાએ વિચાર. જીવ અન્તિમ ક્રિયા દ્વારા કનો નાશ કરે છે કે નહીં ? નાશ કરે છે અને નથી પણ કરતા. પ્રજ્ઞાપના સૂત્રની સાક્ષી. અસયત ભવ્ય દ્રવ્ય દેવ, અખંડિત સંયમી, ખ`તિ સયમી, मम ंडित सत्यभासयभी, मंडित संयभासंयभी, असज्ञी, तापस, अय, थ२४ परिवा४४, विष, तिर्यय, भानुविङ, मालियोगिङ, वेषधर, मने સમ્યકત્વ રહિત. એ કયા દેવલાકમાં જાય છે તેનું ક્રમશઃ કથન. અસ’નીનાં આયુષ્યના કેટલા ભેદ છે ? એવો પ્રશ્ન અને ચાર ભેદ છે એવો ઉત્તર. અસ'ની જીવ કેટલા પ્રકારનું આયુ બાંધે છે? એવો પ્રશ્ન અને ચારે પ્રકારનું આયુ ખાંધે છે એવો ઉત્તર ચારે પ્રકારના આયુનો જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ વિચાર-એટલે કે અલ્પ અહુત્વનો વિચાર. ઉદ્દેશકની સમાપ્તિ. ગૌતમનો વિહાર. આ સમસ્ત વિષયનું સંરૂપમાં આ ઉદ્દેશકમાં પ્રતિપાદન કરવામાં આવશે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
