________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श०१ उ० १ सू० २९ असंयतजीवाधिकारनिरूपणम् ३५९ नवेति प्रश्नः । भगवानुत्तरयति-'गोयमा' हे गौतम ! इतश्च्युतो जीवः परभधे 'अत्थेगइए ' अस्त्येककः-कश्चित् जीवः 'देवेसिया' देवः स्यात् देवो भवति, 'अत्थेगइए ' अस्त्येकका कश्चित् जीवो 'णो देवेसिया' नो देवः स्यात् देवो न भवति । पुनः पृच्छति-' से केणटेणं' इत्यादि । ' से केणतुणं भंते ' तत्के. नार्थेन-केन कारणेन हे भदन्त ! ' एवं बुच्चइ ' एवमुच्यते 'इओचुए' इतश्चुतः-अस्माद् भवात् मृतः 'पेच्चा' प्रेत्य=परभवे 'अत्थेगइए ' अस्त्येकका कश्चित् 'देवेसिया' देवः स्यात् , 'अत्थेगइए' अस्त्येककः कश्चित् 'नो देवेसिया' नो देवः स्यात् , कश्चिद्देवो भवति कश्चिन्न भवतीत्यर्थः। भगवानाह'गोयमा !' हे गौतम ! 'जे इमे जीवा' ये इमे प्रत्यक्ष दृश्यमानाः 'जीवा' जीवाः-मनुष्याः पंचेन्द्रिय तियंचो वा, 'गाम' इत्यादि-'गामागर-णगर-णिगम रायहाणि-खेड-कब्बड-मडंघ - दोणमुह-पट्टणाऽऽसम-संवाह - सण्णिवेसेसु' ग्रामाकरनगरनिगमराजधानीखेटकर्बटमडम्बद्रोणमुखपट्टनाश्रमसंवाहसंनिवेशेषु, तत्र -ग्रामो - वृतिवेष्टितः, आकरः = मुवर्णादिधातूनामुत्पत्तिस्थानम्, नगरम्अष्टादशकररहितम् , निगमः प्रभूततरवणिग्जननिवासः, यद्वा-श्रेष्टिप्रधानकं प्रश्न का ऐसा उत्तर दिया कि हे गौतम ! यहाँ से मरा हुआ कोई एक जीव परभव में देव होता है, और कोई एक जीव देव नहीं होता है। इस पर पुनः प्रश्न किया गया कि भदंत ! “केणटेणं " किस कारण से आप ऐसा कहते हो कि "इओ चुओ" इस भव से मरा हुआ कोई एक जीव परभव में देव होता है और कोई एक जीव देव नहीं होता ? तब भगवान् ने इस प्रश्न का उत्तर ऐसा दिया कि हे गौतम ! जो ये प्रत्यक्ष में मनुष्य अथवा पंचेन्द्रिय तिर्यंच जीव दिखते हैं कि जो ग्राममें कांटे आदि की वाड़ से आवेष्टित स्थानरूप गाँव में, सुवर्णादि धातुओं की उत्पत्तिवाले स्थानरूप आकर में अठारह १८ प्रकार के टेक्ष (कर से સ્વામીએ પૂછ છે. તેના જવાબમાં ભગવાને કહ્યું છે-“હે ગૌતમ અહીંથી મરીને કેઈ એક જીવ પરભવમાં દેવ બને છે અને કેઈ એક જીવ દેવ બનતો नथी." त्यारे गौतम स्वामी पूछ है महन्त ! " केणट्रेणं” ॥ २णे मा५ मे ४ा छ। इओ चुओ” मीथी भरीने से 4 પરભવમાં દેવ થાય છે અને કઈ એક જીવ પરભવમાં દેવ થતો નથી? તે પ્રશ્નને ભગવાને એ ઉત્તર આપ્યો છે કે હે ગૌતમ! પ્રત્યક્ષ દેખાતા મનુષ્ય અથવા પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ છે કે જે ગામમાં, (કાંટા આદિથી ઘેરાયેલા સ્થાનરૂપ ગામમાં) આકરમાં, ( સુવર્ણ આદિ ધાતુઓની ઉત્પત્તિવાળા સ્થાનરૂપ આકારમાં) અઢાર પ્રકારના કરથી રહિત નગરમાં, વધારે પ્રમાણે વણિકૂજનોના
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
