________________
३२४
भगवती सूत्रे
9
कृष्णादिषु अप्रशस्त भावलेश्यासु संयतस्वधर्मस्याभावात् पूर्वप्रतिपन्नकापेक्षया तु कृष्णाद्यप्रशस्तभावलेश्यानां संभवः, तदुक्तम् - " पु०त्रपडिवण्णओपुण अन्नयरीए उलेस्साए " पूर्वप्रतिपन्नकः पुनरन्यतरस्यां लेश्यायाम् ' इति ।
99
तत्रसूत्रमेवं पठनीयम् - ' कण्हलेस्साणं भंते जीवा किं आयारंभा परारंभा तदुभयारंभा अणारंभा, गोयमा ! आयारंभावि परारंभावि तदुभयारंभावि नो अणारंभा । से केणणं भंते एवं बुच्चइ ? गोयमा ! अविरई पडुच्च । एवं कृष्ण लेश्याऽऽलापकवत् नीलकापोतलेश्याऽऽलापकावपि वक्तव्यौं । तथा'तेउलेसस्स पहले सस्स सुकलेसस्स जहा ओहिया जीवा तेजोलेश्यस्य ' में प्रमत्त और अप्रमत्त का त्याग कर देना चाहिये । अर्थात् कृष्णादि तीन लेयावाले जीवों का आलापक औधिक जीवों की तरह से ही समझना चाहिये परन्तु वहां जीव के विशेषण जो प्रमत्त और अप्रमत्त हैं उनका यहां ग्रहण नहीं करना चाहिये । क्यों कि अप्रशस्त भाववाली कृष्णदि लेश्याओं में संयतपना नहीं होता है । पूर्वप्रतिपन्न की अपेक्षा तो कृष्णादि अप्रशस्त भावलेश्या भी हो सकती है, कहा भी है-" पुव्वपडिवन्नओ पुण, अन्नयरीए उ लेस्साए " पूर्वप्रतिपन की अपेक्षा से जीव के छः लेश्याओं में से कोई भी एक लेश्या हो सकती है। वहां सूत्र का उच्चारण इस प्रकार से करना चाहिये - " कण्हलेस्ता णं भंते! जीवा किं आयारंभा, परारंभा, तदुभयारंभा, अणारंभा? गोयमा ! आयारंभा वि, परारंभा वि, तदुभयारंभा वि, णो अणारंभा से केणद्वेणं भंते ! एवं बुच्चइ ? गोयमा ! अविरहं पडुच्च । " कृष्णलेश्या के आलापक अपमत्त न भाणियव्वा " पूर्वास्त वक्तव्यमा प्रमत्त भने अप्रमत्तनो समावेश કરવા જોઈએ નહીં. એટલે કે કૃષ્ણાદિ ત્રણ લેશ્યાવાળાં જીવાનું કથન સામાન્ય જીવેાની જેમ જ સમજવુ' પણ ત્યાં જીવના જે પ્રમત્ત અને અપ્રમત્ત વિશેષણે! છે તેમના ત્યાગ કરવા. કારણ કે અપ્રશસ્ત ભાવવાળી કૃષ્ણાદિ લેશ્યાએમાં સયતપણુ` હતુ` નથી. તથા એવુ' જે કથન કરવામાં આવ્યું છે કે પૂર્વ સાધુપણાને પામેલે જીવ કાઇ પણ લેશ્યામાં હેાય છે. ” તે કથન દ્રવ્યલેશ્યાની અપેક્ષાએ થયેલું સમજવું. ભાવરૂપ કૃષ્ણાદિ લેશ્યાઓની અપેક્ષાએ નહી કારણ કે ભાવરૂપ કૃષ્ણાદિ લેશ્યાઆમાં પ્રમત્તાદિ વિશેષણાને અભાવ કહેલેા छे. ત્યાં આપ્રમાણે સૂત્રનું ઉચ્ચારણ ४२ लेई से- " कण्हलेस्साणं भंते! जीवा किं आयारंभा, परारंभा, तदुभयारंभा, अणारंभ ? गोयमा ! आरंभा वि, परारम्भा वि, तदुभयारम्भा वि, णो अणारम्भा “ से केणें भंते ! एवं वुच्चइ ? गोयमा ! अविरहं पडुच्च " द्रुष्णु बेश्याना वक्तव्यनी प्रेम भ
"
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
