________________
२५८
भगवतीसूत्रे
तद्यथा-'आभोगनिबत्तिए' आभोगनिवर्तितः-इच्छापूर्वकं क्रियमाणः, 'अणाभोगनिव्वत्तिए य' अनाभोगनिर्वर्तितश्च, इच्छामन्तरेणापि क्रियमाणः, प्रावृट्काले प्रचुरतर मूत्रादिनाऽभिव्यज्यमानशीतपुद्गलाद्याहार वद् यः सः। 'तत्थ णं जे से' तत्र खलु योऽसौ 'अणाभोगनिव्वत्तिए' अनाभोगनिर्वर्तितः 'से' सः 'अणुसमयं' अनुसमय प्रतिसमयम् 'अविरहिए' अविरहितं निरन्तरम् 'आहारट्टे' आहारार्थः= आहाराभिलाषः 'समुप्पज्जइ' समुत्पद्यते। 'तत्थणं जे से' तत्र खलु योऽसौ 'आभोगनिव्वत्तिए' आभोगनिवर्तितः 'से' सः 'जहण्णेणं' जघन्येन 'चउत्थभत्तस्स' चतुर्थभक्तेन 'उकोसेणं' उत्कर्षेण 'दिवस पुहुत्तस्स' दिवस पृथक्त्वेन 'आहार।' आहारार्थः 'समुप्पज्जई समुत्पद्यते । 'सेसं शेषम् अवशिष्टं सर्व 'जहा असुरकुमाराणं' यथा असुरकुमारागाम्, असुरकुमारप्रकरणे यथा प्रतिपादितं तथा विज्ञेयमिति । कियत्पर्यन्तमित्याह-'जाव' इत्यादि, 'जाव' यावत् 'नो अचलियं कम्म निज्जरेंति' नो अचलितं कर्म निर्जरयन्तीति पर्यन्तम् । 'एवं' अनेन प्रकारेण 'मुवनकुमाराणंपि' सुपर्णकुमाराणामपि प्रकरणं वाच्यम् । 'जाव' यावत्-यावच्छ
देन-विद्युत्कुमाराः, अग्निकुमाराः, द्वीपकुमाराः, उदधिकुमाराः, दिशाकुमारा:, वायुकुमारा गृह्यन्ते, एषां सर्वेषां तथा 'थणियकुमाराणंति' स्तनितकुमाराणां च वक्तव्यता असुरकुमारवद् विज्ञेयेति ॥ मू०१८॥
॥ इति नागकुमारवक्तव्यता निरूपणम् ॥ नहीं है। भवनवासी देवोंके ये दश भेद हैं-असुरकुमार, नागकुमार, सुवर्णकुमार, विद्युत्कुमार, अग्निकुमार, द्वीपकुमार, उदधिकुमार, दिशाकुमार, वायुकुमार और स्तनितकुमार । असुरकुमार और नागकुमारोंकी स्थिति आदिका वर्णन तो मूत्रकारने यहां किया ही है। अवशिष्ट सुवर्णकुमारादिकोंकी स्थिति आदिका वर्णन उन्होंने "जाव थणियकुमाराणं” इस पाठसे सूचित कर दिया है। तात्पर्य-कहनेका यह है कि विद्युत्कुमार आदिके विषयकी वक्तव्यता असुरकुमारकी तरह ही जाननी चाहिये ॥सू. १८॥ કહેવાનું નથી. ભવનવાસી દેવાના આ પ્રમાણે દસ ભેદ છે. અસુરકુમાર, નાગકમાર. સવર્ણકમાર, વિકુમાર, અગ્નિકુમાર, દ્વીપકુમાર, ઉદધિકુમાર, દિશાકુમાર, વાયુકુમાર અને સ્વનિતકુમાર અસુરકુમાર અને નાગકુમારેની સ્થિતિ આદિનું વર્ણન સૂત્રકારે અહીં કર્યું છે. સુવર્ણકુમાર આદિ બાકીના દેવોની સ્થિતિ मानि वर्णन तेभाणे " जाव थणियकुमाराणं " २ ५४ द्वारा सूथित ज्यु છે. તેનું તાત્પર્ય એ છે કે વિદ્યુત કુમાર આદિના વિષયનું વકતવ્ય અસુરકુમારના वतव्य प्रमाणे ४ सभा ॥ सू. १८ ॥
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
