________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ उ० १ सू० १० विगतपक्षब्याख्या १८७ विगमार्थानि विनाशार्थकानि, तथाहि-छिचमान पदेन स्थितिखण्डरूपो विगमः कथितः । भिद्यमानपदेन तु अनुभावभेदरूपो रसभेदरूपो विगमः कथितः । दह्यमानपदेन कर्मदाहरूपो विगमः प्रतिपादितः। म्रियमाणपदेन तु आयुष्कर्मणामभावरूपो विगमः सूचितः। तथा निर्जीयमाणपदेन अशेषकर्मणामभावस्वरूपो विगमोऽभिहितः, अत इमानि पश्चापि पदानि विगतपक्षाश्रितानीति कथ्यते । एतेन पूर्वोक्तव्याख्यानेन “चलमाणे चलिए" इत्यादीनि नव पदानि किमर्थ प्रथमसूत्रतया उपात्तानि ? इति शंका निराकृता, केवलज्ञानस्योत्पत्तिः सर्वकर्मणां विनाशश्वास्मिन् सूत्रे प्रतिपादितः, इत्यभिप्रायेण सर्वप्रथमतया अस्य सूत्रस्य प्रतिपादनादिति। एकान्ततः उपादेय है। तथा समस्तकों के क्षयार्थ ही पुरुषों का प्रयत्न होता है । " छिद्यमानं छिन्नं” इत्यादि पद विगमार्थ हैं । वे इस प्रकार से हैं-छिद्यमान पद से स्थितिखण्डरूप विगम कथित है । भिद्यमान पद से रसखण्डरूप विगम कथित हुआ है । तथा दह्यमान पद से कर्मदाहरूप विगम, म्रियमाण पद से आयुष्कर्म का अभावरूप विगम, और निर्जीर्यमाण पद से समस्तकों का अभावरूप विगतपक्ष को आश्रित करके कहे हैं इसलिये ये विगतपक्षाश्रित कहे गये हैं। इस पूर्वोक्त व्याख्यान से इस शंका का कि ये " चलमाणे चलिए" आदि नौ पद किसलिये प्रथमसूत्ररूप से ग्रहण किये गये हैं "इसका समाधान हो जाता है, क्यों कि केवलज्ञान की उत्पत्ति और समस्तकर्मों का विनाश, इस सूत्र में प्रतिपादित किया गया है, इसी अभिप्राय से इस सूत्र का कथन किया है। अथवा-"चलमाणे चलिए" इत्यादि એકાન્તતઃ ઉપાદેય છે. તથા સમસ્ત કર્મોનો ક્ષયને માટે જ પુરુષના પ્રયત્ન हाय छ. "छिद्यमानं छिन्न" त्याहि पह! विशमा छ ते 21 शतेछ-'छि. માન પદથી સ્થિતિખંડરૂપ વિગમનું કથન થયું છે. “બિદ્યમાન પદથી રસખંડ. રૂપ વિગમનું કથન થયું છે, “દહ્યમાન પદથી કર્મદાહરૂપ વિગમનું, “પ્રિયમાણ પદથી આયુષ્કકર્મના અભાવરૂપ વિગમનું, અને “
નિર્ધમાણ પદથી સમસ્ત કર્મોના અભાવરૂપ વિગમનું કથન કર્યું છે. આ રીતે એ પાંચે પદો કર્મોના અભાવરૂપ વિગતપક્ષને આધારે કહેવામાં આવ્યાં છે તેથી તેમને વિગતક્ષાશ્રિત ४उवामा माव्यां छ. Al पूर्वात ४थन ॥२॥ " चलमाणे चलिए " या न અને શા માટે પ્રથમ સૂત્રરૂપે ગ્રહણ કરવામાં આવ્યા છે, તેનું સમાધાન થઈ જાય છે. કારણ કે આ સૂત્રમાં કેવળજ્ઞાનની ઉત્પત્તિનું અને સમસ્ત કર્મોના વિનાશનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે. તે કારણે જ સૌથી પહેલાં આ सूत्रनु थन यु छ. मथवा-" चलमाणे चलिए" त्याहि होम में पहना
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
