________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ उ० सू० ५ श्रीमहावीरवर्णनम् १०९ विति यावत् , अरू च जो, एतेषां प्राण्यङ्गत्वात्समाहारद्वन्द्वे-पृष्ठाऽन्तरोरु-पृष्ठपार्वजङ्घम् , तत् परिणतं-विशिष्टपरिणामयुक्तं यस्य स तथा, शकुनिपोसश्चासौ पृष्ठान्तरोरुपरिणतश्च स शकुनिपोसपृष्ठान्तरोरुपरिणतः-निर्लेपमलद्वारवान् सुन्दरपृष्ठपार्वजङ्घावांश्च इत्यर्थः । 'पउमु-प्पल-गंध-सरिस-निस्सास-सुरभि-वयणे' पद्मोत्पलगन्ध-सदृश-निःश्वास-सुरभि-वदनः पन-कमलम् , उत्पलं नीलकमलं, तयोर्गन्धः, अथवा पद्म पद्मकाभिधानं गन्धद्रव्यम् , उत्पलं च उत्पलकुष्टं, तयोगन्धः, तेन सदृशः समो यो निःश्वासः श्वासोच्छ्वासपवनः तेन सुरभि सौरभमयं वदनं-मुखं यस्य स तथा, परिमलमयपदार्थ सौरभसम्भारसम्भृतश्वासोच्छ्वाससुरभितमुख इति भावः । 'छची' छविः = छविमान्-दीप्तिदेदीप्यमानशरीर इत्यर्थः । “निरायंक-उत्तम-पसत्थ-अइसेय-निरुवम-पले निरातकोत्तमप्रशस्ताऽतिश्वेतनिरुपमपलः, तत्र-आतङ्को-रोगो निर्गतो यस्मात् तमिरातक्-नीरोगम् , उत्तमम् उत्कृष्टतमम् , अत एव प्रशस्तम् , अतिश्वेतम्-अतिशयशुक्लगुणयुक्तं, निरुपमम् अनुपमं पलं मांस यस्य सः, रोगमुक्तसर्वोत्तमगुणयुक्तश्वेतनिरुपममांसवान् इत्यर्थः । 'जल्ल-मल्ल-कलंक-सेय-रय-दोसवज्जिय-सरीर-निरुवलेवे' पृष्ठभाग बड़ा सुन्दर होता है। पार्श्वभाग भी मनोहर होता है। उरु भी सुरम्य होते हैं। इसी प्रकार प्रभु के अंग भी सुन्दर होते हैं । पद्म-कमल, उत्पल-नीलकमल, अथवा-पद्म-पद्मक नामका गंधवाला द्रव्य उत्पलउत्पलकुष्ट-इनकी जैसी सुगंधि होती है, उसी सुगंधिके जैसा प्रभुके श्वासोच्छवासका पवन होता है, इस पपनसे प्रभुका मुख सदा सौरभ युक्त होता है । प्रभुका शरीर कान्तिविशिष्ट होता है । प्रभुके शरीरका जो मांसपिंड होता है वह आतंक (रोग) रहित, सर्वोत्तमगुणयुक्त, श्वेत
और निरुपम होता है । जल्ल, मल्ल, कलङ्क, स्वेद और रज, इनके दोषसे वर्जित होने के कारण वह प्रभुका शरीर सदा निर्मल रहा करता है । 'जल्ल' મળના સંપર્કથી તદ્દન રહિત હોય છે. અને પૃષ્ટ ભાગ ઘણે સુંદર હોય છે. પાર્ધ ભાગ પણ મને હર હોય છે અને છાતીને ભાગ પણ સુરમ્ય હોય છે. એજ પ્રમાણે પ્રભુના અંગે પણ સુંદર હોય છે. પદ્મ-કમલ, ઉત્પલ-નીલકમલ, અથવા પદ્મ એટલે પદ્મક નામનું સુગંધિ દ્રવ્ય અને ઉત્પલ એટલે ઉત્પલકુષ્ટ નામનું સુગંધિ દ્રવ્યની જેવી સુગંધિ હોય છે તેવી સુગંધેિથી યુક્ત વાયુ પ્રભુના શ્વાસોચ્છવાસમાંથી નીકળે છે, અને વાયુથી પ્રભુનું મુખ સદા સૌરભથી યુકત રહે છે. પ્રભુનું શરીર કાન્તિમય હોય છે. પ્રભુના શરીરના માંસપિંડ રેગરહિત, સર્વોત્તમ ગુણવાળા શ્વત અને અનુપમ હોય છે. પ્રભુનું શરીર જલમલ, કલંક, વેદ અને રજના દેષથી રહિત હોવાને લીધે સદા નિર્મળ રહે છે. હવે “જલ્લા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
