________________
समवायाङ्गसूत्रे टीका—'करणं भंते' इत्यादि-'कइणं भंते' कति खलु भदन्त ! 'सरीरा' शरीराणि 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि ? 'गोयमा !' हे गौतम ! 'पंच' पञ्चसंख्यकानि 'सरीरा' शरीराणि-शीर्यन्ते-प्रतिक्षणं परिवर्तनभावं विभ्रतीति, शरीराणि पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि ? 'तं जहा' तद्यथा-'ओरालिय' औदारिकम् उदारं-तीर्थकरगणधरादि अधो यावत् विद्याधरश्रेणीः, उत्कर्षेण यावत् अधोलौकिकग्रामान , ऊर्ध्व यावत् स्वकानि विमानानि, तिर्यग्यावन्मनुष्यक्षेत्रम्-आयाम से-दैर्घ्य से जघन्यतः अधोलोक में विद्याधरश्रेणीपर्यन्त, उत्कर्षतः अधोलोक के ग्रामपर्यन्त ऊपर की ओर अपने विमान की ध्वजापर्यन्त और तिरछी मनुष्यक्षेत्रपर्यन्त अवगाहना कही गयी है । (एवं जाव अणुतरोववाइया ) एवं यावत् अनुत्तरोपपातिकाः--इसी प्रकार यावत् अनुत्तरोपपातिकदेवों के विषय में जानना चाहिये। (एवं कम्मयसरीरं भाणियन्वं) एवं यावत् कर्मजशरीरं भणितव्यम्-इसी प्रकार यावत् कर्मजशरीर के बारे में भी कहना चाहिये ॥सू. १८९॥
टीकार्थ-'कइणं भंते ! पण्णत्ता' इत्यादि । हे भदन्त ! शरीर कितने कहे गये हैं ? उत्तर-हे गौतमा शरीर पांच प्रकार के कहे गये हैं। वे इस प्रकार से हैं-औदारिक, आहारक, तैजस, और कर्मज । जो प्रतिक्षण परि वर्तनरूप अवस्था को धारण करता है उसका नाम शरीर है। ऐसी यह शरीर का व्युत्पत्ति केवल पारिभाषिक है। क्यों कि अजीव आदि पदार्थ विद्याधरश्रेणिः, उत्कर्षेण यावत् अघोलौकिकग्रामान , ऊवं यावत् स्वकानि विमानानि, तियग्यावन्मनष्यक्षेत्रम-मायाभ-हेयनी अपेक्षाय धन्यत: मधीલેકમાં વિદ્યાધરશ્રેણિ સુધી, ઉત્કર્ષની અપેક્ષાએ અલકનાં ગામ સુધી, ઉપરની તરફ પિતાના વિમાનની ધજા સુધી અને તિરછી મનુષ્યક્ષેત્ર સુધીની અવગાહના 5ही छे. (एवं जाव अणुत्तरोवाइया) एवं यावत् अनुत्तरोपपातिका:-मे ५ प्रमाणे मनुत्त५पातिहेवे। सुधीना विषयमा सम० से. (एवं कम्मयसरीरं
भाणियव्वं) एवं यावत् कर्मजशरीरं भणितव्यम्-मे प्रभारी ४म शरीरने વિષે પણ કહેવું જોઈએ. સૂ. ૧૮૮
टी -कइणं भंते ! सरीरा पण्णत्ता' इत्यादि--
હે ભદન્ત ! શરીર કેટલા પ્રકારનાં કહ્યાં છે? ઉત્તર-હે ગૌતમ! શરીર પાચ ५४२i i . ते प्रा३। । प्रमाणे छ-(१) मोहारि४ (२) पर्शिय, (3) આહાર (૪) તૈજસ અને (૫) કર્મજ, જે પ્રતિક્ષણ પરિવર્તનરૂપ અવસ્થાને ધારણ કરે છે તેનું નામ શરીર છે. શરીરની આવી વ્યુત્પત્તિ કેવળ પરિભાષિક છે.
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
