________________
भावबोधिनी टीका. एकादशास्वरूपनिरूपणम्
८३१
तथा 'सोलप्तकसायसावयपयंऽचंडं' षोडशकषायश्वापदप्रकाण्डचण्डम्-षोडषकषाया एव श्वापदाः-मकरग्राहादयः प्रकाण्डचण्डा:-अतिभयङ्करा यत्र स तम्. तथा 'अणाइयं' अनादिकम्-आदिरहितम् 'अणवदग्गं' अनवदाम-न विद्यतेऽवदनः अन्तो यस्य स तम् अनन्तम् । एताद्रश संसारसागरं यथा चाल्पीकुर्वन्ति ते भव्यास्तथाऽऽख्यायन्ते । तथा ते भव्याः 'जह य' यथा च 'सुरगणेसु' सुरगणेषु-वैमानिक देवेषु 'आउगं' आयुष्कं "णिबंधति' निबध्नन्ति, 'जह य' यथा च 'अणीवमाई' अनुपमानि-उत्कृष्टानि 'सुरगणविमाणसोवश्वाणि' सुरगणविमानसौख्यानि-सुरगणविमानसंबन्धिसुखानि 'अणुभवंति' अनुभवन्ति । 'तओ य' ततश्च-सुरगणसंबन्धिविमानसुखानुभूत्यनन्तरं च 'कालंतरे' कालान्तरे-देवलोकतः 'चुआणं' च्युतानाम् सताम् 'इहेव' इहैव-तिर्यग्लोक एव 'नरलोगमागयाणं' नरलोकमागतानां भव्यजीवानाम् 'आउवपुवष्णरूवजाइकुलजम्म आरोग्गबुद्धिमेहाविसेसा' आयुर्वपुर्वर्णरूपजातिकुलजन्मारोग्यबुद्धिमेधाविशेषाः-तत्र-आयुः= आयुष्यम्, वपुः-शरीरम्, वर्णः-गौरादिवर्णः, रूपं शरीरसौन्दर्यम, जातिः उत्तमा. जातिः, कुलम् उत्तमकुलम्, जन्म-उत्पत्तिः,आरोग्यम्-नीरोगिता बुद्धि: औत्पत्त्या. दिका, मेधा अपूर्वश्रुतग्रहणशक्तिरूपा बुद्धिः एतेषां द्वन्द्वः, विशेषाः-विशिष्टता:इतरापेक्षयोत्कृष्टता आख्यायन्ते,तथा 'मित्तजणसयणधणधण्णविभवसमिद्धिसारसमु. हैं। सोलह क्रोध मान आदि कषायें ही यहां अतिशय भयंकर मकरग्राहादि के स्थानापन्न हैं। तथा-वे भव्य जीव जिस प्रकार से देवों में देवायु-वैमानिक देवों की आयु का बंध करते हैं, जिसप्रकार से वे वहांसुरगण विमानों के उत्कृष्ट सुखों को भोगते हैं, और वहां से सुरगण विमान संबंधी सुखों को भोगने के बाद कालान्तर में चव कर इस तिर्यग लोक में ही मनुष्य भव लेकर जिस प्रकार आयु, शरीर, वर्ण,रूप शारीरिक सौन्दर्य, उत्तमजाति, उत्तकुल, उत्तमजन्म. आरोग्य, औत्पत्त्यादिक बुद्धि, अपूर्व श्रुतग्रहण करने की शक्ति रूप मेघा, इन सब में इतर जनों की अपेक्षा विशिष्टता प्राप्त करते है यह सब कहा गया है। तथा इनके मित्रजन, पिता, આ સંસાર સાગરમાં મગર, ગ્રાહ આદિના જેવા છે. વળી તે અંગમાં એ પણ બતાવ્યું છે કે તે ભવ્યજી કેવી રીતે દેવાયુ વૈમાનિક દેના આયુષ્યને બંધ બાંધે છે, ત્યાં સુરગણ વિમાનમાં કેવાં કેવાં અનુપમ સુખ ભોગવે છે, અને કાલાન્તરે ત્યાંથી ચ્યવને આ તિર્લોકમાં મનુષ્ય ભવ પામીને કેવા પ્રકારનું આયુષ્ય, शरी२. १ ३५-शारी२ि४ सोय, उत्तमति, उत्तम, उत्तभन्म, मारोग्य,
ત્યાદિક બુદ્ધિ, અપૂર્વ શ્રતગ્રહણ કરવાની શક્તિરૂપ, મેધાએ બધી બાબતોમાં અન્ય લોક કરતા તેઓ વિશિષ્ટતા પ્રાપ્ત કરે છે. તથા તેમના મિત્રો, પિતા, કાકા આદિ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર