________________
भावबोधिनी टीका. चतुर्थसमवाये कषायादिनिरूपणम् तेषां खलु देवानामुत्कर्षेण त्रिमिवर्षसहस्त्रैः 'आहारट्टे' आहारार्थः-आहारसंज्ञेति समुत्पद्यते। सन्त्ये के भवसिद्धिका जीवा ये त्रिभि भवग्रहणैः सेत्स्यन्ति भोत्स्यन्ति मोक्ष्यंति, परिनिर्वास्यन्ति, सर्वदुःखानामन्तं करिष्यन्ति ॥१४॥
अथचतुर्थसमवायाङ्गमाह-- मूलम्-चत्तारिकषाया पण्णत्ता, तं जहा-कोहकसाए,माणकसाए, मायाकसाए, लोभकसाए । चत्तारि झाणा पण्णत्ता, तं जहा-अट्टज्झाणे, रुद्दज्झाणे, धम्मज्झाणे, सुकज्झाणे,। चत्तारि विकहाओ पण्णताओ, तं जहा-इत्थिकहा, भत्तकहा,रायकहा,देसकहा। चत्तारि सण्णा पण्णत्ता-तं जहा-आहारसण्णा, भयसपणा, मेहुणसण्णा, परिग्गहसण्णा । चउविहे बंधे पण्णत्ते-तं जहा-पगइबंधे, ठिइबंधे, अणुभावबंधे, पएसबंधे। चउगाउए जोयणे पण्णणे।अणुराहानक्खत्ते चउत्तारे पण्णत्ते । पुव्वासाढानक्खत्ते चउत्तारे पण्णत्ते । उत्तरासाढा नक्खत्ते चउतारे पण्णत्ते ॥१५॥
टीकार्थ'-चत्तरि कषाया' इत्यादि । चत्वारः कषायाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-क्रोधकषायः, मानकषायः, मायाकषायः लोभकषायः। चत्वारि ध्यानानि-प्रज्ञप्तानि तद्यथाअर्तध्यानम्, रौद्रध्यानम्, धर्मध्यानम्, शुक्लध्यानम् । ध्यानं हि-अन्तर्मुहूत यावच्चि रिक श्वासोच्छ्वास ग्रहण करते हैं। उन देवों को आहारसंज्ञा तीन हजार वर्ष के बाद उत्पन्न होती है। उनमें कितनेक देव ऐसे भी होते हैं जो भव सिद्धिक होते हैं। वे तीन भव करके सिद्धिगति को प्राप्त करेंगे, आत्मा के अनंत ज्ञानादिक गुणों का भोग करेंगे, समस्तकों से आत्यंतिक रूप में छूट जावेंगे। तथो कृतकृत्य बन जावेंगे और समस्त प्रकार के दुःखों का अन्त करने वाले होंगे ॥सू० १४॥ માસને અને અંદર તથા બહાર શ્વાસોચ્છવાસ ગ્રહણ કરે છે. તે દેને ત્રણ હજાર વર્ષ બાદ આહાર સંજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય છે. તેમનામાંથી કેટલાક દેવો એવા હોય છે કે જે ભવસિદ્ધિક હોય છે, તેઓ ત્રણ ભવ કરીને સિદ્ધિ ગતિ પ્રાપ્ત કરશે, આત્માનાઅનંત જ્ઞાનાદિક ગુણોને ઉપભેગ કરશે, સમસ્ત કમેનો આત્યંતિક રીતે ક્ષય કરશે, કૃતકૃત્ય થઈને સમસ્ત પ્રકારનાં દુઃખને અંત કરનાર થશે સૂ. ૧૪
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
