________________
७५६
समवायाङ्गसूत्रे
एवमेतानि संपिण्डितानि पश्चाशल्लक्षाधिकानि एकशतैकविंशतिकोटिसंख्यकानि१२१५०००००० संजातानि । उक्तश्च-"एगवीसंकोडिसयं, लक्खापण्णासमेव बोद्धव्वा ।
___ एवं ठिए समाणे, अहिगयमुत्तस्स पत्थारा"॥१॥ छाया-एक विशंकाटिशतं लक्षाः पश्चाशदेव बोद्धव्याः ।
एवं स्थिते सति अधिकृतसूत्रस्य प्रस्तारः॥१॥ एवं नवानामध्ययनानां विस्तारे कथिते सति-अधिकृतसूत्रस्य प्रस्तुतसूत्रस्य प्रस्तार:-विस्तारो वर्णितः। यद्यपि नवानां ज्ञातानामाख्यायिकादिसंख्यामूले नोपलभ्यते तथापि सा वृद्धपरम्परातो लिखितेतिबोध्यम् । तथा-'दसधम्मकः हाणं वग्गा' दशधर्मकथानां वर्गाः, धर्मकथाख्ये द्वितीये श्रुतस्कन्धे अहिंसादिरूपधर्मकथानां दशवर्गाः, वर्गः-समूहः, ततश्चाधिकारसमूहात्मकान्यध्ययनान्येव वर्गाः। 'तत्थ गं' तत्र खलु 'एगमेगाए धम्मकहाए' एकैकस्यां धर्मकथायाम् 'पंच पंच अक्खाइयासयाई' पञ्चपञ्चआख्यायिकाशतानि सन्ति, तथा 'एगमेगाए अक्खाइयाए' एकैकस्यामाख्यायिकायाम् 'पंच पंच उवक्खाइयासया ख्यायिका में पांचसौ पांचसौ आख्यायिकाएँ हैं। इस प्रकार इनकी कुलसंख्या एक अरब इक्कीस करोड पचासलाख १२१५०००००० इतनी हो जाती है। यही बात “एगवीसं कोडिसयं” इत्यादि गाथा द्वारा प्रदर्शित की गई है। इस प्रकार नौ अध्ययनों का विस्तार कहे जाने पर अधिकृत इस सूत्र का विस्तार वर्णित हो जाता है । यद्यपि ज्ञातात्मक इन नौ अध्ययनों की आख्यायिका आदिकों की संख्या मूलमें उपलब्ध नहीं है तो भी वृद्धपरम्परा से यह हमने लिखी है । तथा-द्वितीयश्रुतस्कंध में जो अहिंसादिरूप धर्मकथाओं के दशवर्ग-समूह हैं उनमें एक एक धर्मकथा में पांचसो पांचसौ ५००-५०० आख्यायिकाएँ हैं। एक एक
आख्यायिका में पांचसौ पांचसौ ५००-५०० उपाख्यायिकाएँ हैं। एक પણ પાંચસે, પાંચસો આખ્યાયિકા ઉપાખ્યાયિકાઓ છે. આ રીતે તેમની કુલ સંખ્યા એક અબજ, એકવીસ કરોડ, પચાસ લાખની (૧૨૧પ૦૦૦૦૦૦) ની છે. એજ વાત 'एगवीसं कोडिसयं' त्याहि ॥था द्वारा विवाभा मावी छ । प्रमाणे નવ અધ્યયનોનો વિસ્તાર કહેવાથી આ સૂત્રના વિસ્તારનું વર્ણન પૂરું થાય છે. જો કે જ્ઞાતાત્મક (ઉદાહરણોથી યુકત) આ નવ અધ્યયનેની ઉપરોકત મૂળ પ્રમાણુની આખ્યાયિકાએ હાલમાં ઉપલબ્ધ નથી–અપ્રાપ્ય છે. છતા પણ વૃદ્ધપરંપરાથી તે અમે લખી છે (દર્શાવી છે) તથા બીજા શ્રતસ્કંધમાં અહિંસાદિરૂપ ધર્મકથાના જે દસ વર્ગ છે, તેમાં એક એક ધર્મકથામાં પાંચ, પાંચ (૫૦૦-૫૦૦) આખ્યા
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
