Page Text
________________
६९४
समवायाङ्गसूत्रे चतुर्णा मध्ये एकैकेन सह चत्वारश्चत्वारी भेदाः । इत्थं जावपदार्थेन विंशतिः क्रियाः संजाताः। एवं शेषाणामजीवादीनामष्टानां प्रत्ये केन विंशतिविंशतिः क्रियाः संजाताः। एतत्सर्वसंकलनयाऽशीत्युत्तरशतभेदाः क्रियाया भवन्ति । एत द्वादिनः 'क्रियावादिनः' इत्युच्यते १८०। तथा 'चउरासीए अकिरियवाईणं' चतुरशीतेरक्रियावादिनाम् अक्रियां जीवादि पदार्थों नास्तीत्यादिकां वदितु शोलं येषां ते अक्रियावादिनस्तेषां तथोक्तानाम्, अक्रियावादिनो हि चतुरशीतिसंख्यका अक्रिया मन्यते । एते पुण्यपापवर्जिताम् जीवाजीवादीन् सप्तप. दार्थान् मन्यन्ते । जीवादि सप्तसु प्रत्येकः स्वतः परतः काल यदृच्छा नियति को स्वभाव, ईश्वर,एवं आत्मा को लेकर जीव के ऊपर लगा लेना चाहिए। तब इस तरह एक जीव पदार्थ के साथ २० वीस क्रियाओं का संबंध बन जाता है। इसी प्रकार से२०-२० क्रियाओं का संबंध अजीव आदि अवशिष्ट नौ पदार्थों के साथ भी बना लेना चाहिये। ईस तरह ९-२०= १८० भेद क्रिया के हो जाते हैं । इन क्रियाओं को क्रियावादी मानते हैं ईसलिये वे क्रियावादी कहलाते हैं । • जीव आदि पदार्थ नहीं है' इत्यादि अक्रियारूप जिनको मान्यता है वे अक्रियावादी हैं। इनके मतानुसार पुण्य और पाप को छोडकर जीव, अजीव आदि सात पदार्थ हैं। जिस प्रकार क्रियावादी काल नियति आदि५ को कर्ता मानते हैं उसी तरह से ये इन पांचों के अतिरिक्त १ यहच्छा को भी अकर्ता-मानते हैं। इस तरह इन के मुख्यतः ६ भेद हो जाते हैं। इनमें नित्य और अनित्य इन दो विकल्पों को लेकर जीवादिक ७ पदार्थों की अक्रिया का विचार તથા નિયતિની અપેક્ષાએ નિત્ય છે (૮) જીવ છે અને તે પરની તથા નિયતિની અપેક્ષાએ અનિત્ય છે એ જ પ્રમાણે સ્વની અને પરની સાથે સ્વભાવ, ઇશ્વર, અને આત્માની અપેક્ષાએ જીવની નિત્યતા દર્શક બીજા બાર ભેદ પડે છે. આ રીતે એક જીવ પદાર્થની સાથે ર૦ વીસ ક્રિયાઓને સંબંધ બંધાય છે - એ જ પ્રમાણે બાકીના અજીવ આદિ આઠ પદે સાથે પણ ૨૦-૨૦ ક્રિયાઓને સંબંધ મેળવી લે. આ प्रमाणे याना -२० - १८० ले २४ लय छे. या ठियामान लियावाही भान छ તેથી તેમને ક્રિયાવાદી કહે છે. “જીવ આદિ પદાર્થ નથી. ઈત્યાદિ અક્રિયારૂપ જેમની માન્યતા છે તેમને અક્રિયાવાદી કહે છે. તેમના મત અનુસાર પુણ્ય અને પાપને છોડીને બાદ કરીને, જીવ, અજીવ આદિ સાત પદાર્થ છે. જેમ કિયાવાદીઓ કાળ, નિયતિ આદિ પાંચને કર્તા માને છે તેમ તે પાચેને અને વધારામાં પાછા ને પણ ગજ માને છે. આ પ્રમાણે તેમના મુખ્ય છ ભેદ પડે છે. તેમનામાં નિત્ય અને અનિત્યની દષ્ટિમાં જીવાદિક સાત પદાર્થોની અક્રિયાને વિચાર કરવામાં આવે તે
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |