________________
६२४
समवायाङ्गसूत्रे
एते च पनवतिसंख्यकावक्षस्कारकूटा एकस्मिन् क्षेत्रे भवन्ति । जम्बूद्वीपा. द्यर्धतृतीयद्वीपे तु मेरुपर्वतयुक्तानि पञ्चमहाविदेहक्षेत्राणि सन्ति, अतस्तेषां पञ्चभिर्गुणनात् अशीत्यधिकचतुःशतसंख्यकानि ४८० वक्षस्कारकूटानि भवन्ति । सर्वाण्येतानि पञ्चशतोच्छ्रितानि । एवं मानुषोत्तरादिष्वपि विज्ञेयम् । वैतादयः कूटानि तु सपादषड्योजनोच्छ्रितानि । ऋषभकूटादयोवर्षकूटा: अष्टाष्टयोजनो. च्छ्रिताः । हरिकूटहरिसहकूटयोः सहस्रसहस्रयोजनोच्छ्रितत्वाद्वर्जनं बोध्यम् । तद्विषये उक्तमपि
"विजुप्पमहरिकूडो हरिस्सहोमालवंतवक्खारे ।
नंदणवणबलकूडो उविद्धां जोयणसहस्साई ।।२।। छाया-विद्युत्प्रभे हरिकूटो हरिसहो माल्यवद् वक्षस्कारे ।
नन्दनवने बलकूटउद्विद्धा योजनसहस्रम् ॥१॥इति । 'सव्वे वि णं नंदणकूडा' सर्वेऽपि खलु नन्दनकूटाः 'बलकूडवज्जा' बलकूटबर्जाः अस्य सहस्रयोजनोच्छ्रायत्वाच्छेषाः 'पंच पंचजोयणसयाइ' पञ्चपञ्चयो. जनशतानि 'उर्दू उच्चत्तेणं' ऊर्ध्वमुञ्चत्वेन मूले 'पंचपंचजोयणसयाई' पञ्चपञ्च योजनशानि 'आयामविक्खंभेणं' आयामविष्कम्भेण 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्ताः। 'सोहम्मीसाणेसु कप्पेसु' सौधर्मेशानयोः कल्पयोः 'विमाणा' विमानानि 'पंच पंचजोयणस. याइ' पञ्चपञ्चयोजनशतानि 'उड़े उच्चत्तेणं' उर्ध्वमुच्चत्वेन 'पण्णत्ता' पज्ञप्ताः ।।स्.१५२।। माल्यवान् इन दो पर्वतों के कूट९-९= १८ हैं। और बाकी के दो पर्वतों के ७-७=१४ हैं। तथा सोलह वक्षस्कारों के प्रत्येक के ४-४ कूट हैं। इस प्रकार ६४ हैं। इन सबका जोड छयानवे ९६ होता हैं। ये कूट एक क्षेत्र में हैं। अढाई द्वीप में मेरुपर्वत युक्त पांच महाविदेहक्षेत्र हैं। ९६ छयानव के साथ ५ पांच का गुणा करने पर वक्षस्कारों के समस्त कूटों की संख्या ४८० चारसो अस्सी हो जाती है। जितने भी नंदनकूट हैं वे सब वलयकूट को छोडकर पांच पांच सौ योजन ऊँचे हैं। तथा मूलभाग ૯, અને માલ્યવાનના મળીને ૧૮ અઢાર ફૂટ થાય છે. બાકીના બે પર્વતેના ૭ ૭=૧૪ થાય છે. તથા સોળ વક્ષસ્કારના ૪-૪ ચાર ચાર હિસાબે ૬૪ ચોસઠ ફૂટ થાય છે. તે બધાને સરવાળા ૯૬ છનું થાય છે. આ રીતે એક ક્ષેત્રમાં ૯૬ છનું કૂટ છે. અઢીદ્વીપમાં મેરૂ પર્વતવાળાં પાંચ મહાવિદેહ ક્ષેત્ર છે. ૯૬ છન્ને ૫ પાંચ વડે ગુણવાથી સમસ્ત વક્ષસ્કારોના ફુટેની સંખ્યા ચારસો ૪૮૦ એંસી આવી જાય . વલયકૂટ સિવાયના જેટલા નંદનકૂટ છે તે ૫૦૦-૫૦૦ પાંચસો-પાંચસે જન ઉંચા છે, અને મૂળ ભાગમાં આયામ અને વિષ્કભની અપેક્ષાએ ૫૦૦-૫૦૦ પાંચ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
