________________
समवायागसूत्रे संकलनया चतुष्पञ्चाशदधिक नवनवतिशतयोजनानि योजनस्यैकादशभागेषु षट्भागाश्च भवन्ति ९१५४ ६/११) चतुष्पश्चाशद्योजनानां योजनस्यैकादशभागेषु षडभागानां चाविवक्षया सूत्रोक्तमन्तरं भवति । एवम् ‘दक्खिणिल्लाओ चरमंताओ' दाक्षिणात्याच्चरमान्तात् 'उत्तरिले चरमंते' उत्तरीयश्वरमान्तो योऽस्ति, 'एस णं' एष खलु ‘णवणउइ जोयणसयाई' नवनवतियोजनशतानि 'अवाहाए' अवाधया व्यवधानेन 'अंतरे' अन्तरे-दृरे 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तः। 'उत्तरे' उत्तरम्उत्तरदिग्वति 'पढमे सूरियमंडले' प्रथमं सूर्यमण्डलम्, 'नवनउइजोयणसहस्साई साइरेगाई' नवनवतियोजनसहस्राणि सातिरेकाणि-किञ्चिदधिकानि 'आयामविवखंभेणं' आयामविष्कम्भेण=आयामश्च विष्कम्भश्च तेन तथोक्तेन 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तम् । अयं मावः उत्तरदिग्वति-प्रथमसूर्यमण्डलस्यायामविष्कम्भमानं किंचिदधिकानि नवनवतियोजनसहस्राणि । तदेवमवगन्तव्यम्-जम्बूद्वीपप्रमाणं लक्षयोजनात्मकम्, तस्माद्विगुणिताऽशीत्युत्तरशते(३६०)ऽपहृते अर्थात् जम्बूद्वीपमानात्(२०००००)षष्टयधिकत्रिशतेष्वपनीतेषु नवनवतिसहस्राणि चत्वारिंशदधिक षट्शतानि(९९६४०) चावशिष्यन्ते। एतत्प्रमाणपरिमितं प्रथमसूर्यमण्डलस्य नात्मक प्रमाण को मिलाने से सूत्रोक्त अन्तर निकल आता है। यहां ५४योजन और एकीयोजन के११ग्यारहवें भागों में से६छह भाग इनकी विवक्षा नहीं की गई है। अतः सूत्रकार ने ९९ नन्नानवें हजार योजन ही लिखा है। इसी तरह दक्षिण का अन्तिम भाग से उत्तर के जो अन्तिम भाग है वह भी व्यवधान की अपेक्षा ९९ नन्नानवें हजार योजन दूर है। उत्तरदिशावर्ती प्रथम सूर्य मंडल के आयाम और विष्कम का प्रमाण कुछ अधिक ९९नन्नानवें हजार योजन का कहा गया है। वह इस प्रकार से है-जंवृद्वीप का प्रमाण एक १लारव योजन का है। इस प्रमाण में तीनसौ साठ ३६० घटाने पर नन्नानवें हजार छसौ चालीस ९९६४० અન્તર આવી જાય છે. અહીં ૫૪/૬ ૧૧ જનની ગણતરી કરવામાં આવી નથી. તેથી અત્રકારે ૯૯ નવ્વાણું હજાર જન જ લખ્યાં છે. એ જ પ્રમાણે દક્ષિણના અન્તિમ ભાગથી ઉત્તરને અન્તિમ ભાગ પણ ૯૯ નવાણુ હજાર એજન દૂર છે. ઉત્તરદિશાવતી પહેલા સૂર્યમંડળના આયામ અને વિષ્ક્રભનું પ્રમાણ ૯૯ નવાણુ હજાર યોજનથી થોડું વધુ કહેલ છે. તે આ રીતે છે–જબૂદ્વીપનું પ્રમાણ એક લાખ
જનનું છે. તે પ્રમાણમાંથી ૩૬૦ ત્રણસે સાઈઠ બાદ કરવાથી ૯૯૬૪૦ નવાણું હજાર છસે ચાલીસ બાકી રહે છે. એટલું પહેલા સૂર્યમંડળના આયામ અને
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
