Page Text
________________
भावबोधिनी टीका. पण्नवतितमं समवाय निरूपणम्
टीका - - ' एगमेगस्स णं' इत्यादि - ' एगमेगस्स णं रन्नो चाउरंतचक्कबहिस्स' एकैकस्य खलु राज्ञश्चातुरन्तचक्रवर्तिनः, 'छण्णउई छण्णउई' षण्नवतिः षन्नवतिः 'गामकोडीओ' ग्रामकोटयः षण्नवति षण्नवति कोटिग्रामाः 'होत्था' आसन् । एकैकश्चातुरन्तचक्रवर्ती राजा पण्नवति षण्नवतिकोटिग्रामाणामधीश्वरो भवतीत्यर्थः । 'वाउकुमाराणं' वायुकुमाराणां - वायुकुमारदेवानाम् 'छण्णउड़ भवणावाससय सहस्सा' षण्नवतिभवनावासशतसहस्राणि - दक्षिणस्यां पञ्चाशत् लक्षाणि उत्तरस्यां च षट्चत्वारिंशल्लक्षाणीत्येवं पण्नवतिलक्षाणि भवनावासाः 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि । 'ववहारिए णं दंडे' व्यावहारिकः खलु दण्ड: - येन दण्डेन गव्यूतादिप्रमाणं परिलक्ष्यते स व्यावहारिको दण्डः 'छण्णउड़ अंगुलाई' षण्नवत्य मैंलानि 'अंगुलमाणेणं' अर्जुलमानेन - पण्नवत्यङ्गुलप्रमाण इत्यर्थः कथितः । दण्डो हि चतुर्हस्तप्रमाणउक्तः । हस्तश्चतुर्विंशत्य मुलममाणो भवति । चतुर्विंशत्यङ्गुलानां चतुर्गुणकरणेन पण्णवत्यङ्गुलपरिमित एको व्यावहारिको दण्डो भवति । ' एवं ' एवम् अनेन प्रकारेण 'घणू' धनुः 'नालिया' नालिका = कालमापिकाघटिका शङ्क विशेषइत्यर्थः 'जुगे' युगः शकटाङ्गभूतः यो हि दृषभस्य स्कन्धे आरोप्यते, 'अक्खे' अक्षः - चतुर्हस्तो मानविशेषः, 'मुसले बि हु' मुसलमपि खल-धनुर्ना
५९७
९६छन्नु वां समवाय इस प्रकार से हैं- ' एगमेगस्स णं इत्यादि । टीकार्थ - एक एक चातुरन्त चक्रवर्ती नरेश के अधिकार में - अधिपतित्व में ९६ ९६ छन्नु छन्नु करोड ग्राम होते हैं। वायुकुमार देवों के दक्षिणदिशा में पचास ५०लाख और उत्तर दिशा में ४६ सेंतालीस लाख इस प्रकार कुल ९६छन्नु लाख भवनावास हैं। व्यावहारिक दण्ड कि जिससे जमीन, कोश दो कोश आदि रूप से नापी जाती है यां जानी जाती है ९६छन्नु अंगुल का होता है। इसी प्रकार धनुष, नालिका - कालमापक घटिका, युग जुँआ - जो बैलों के कंधो पर गाडी चलाते समय रखा जाता है, अक्ष-चार हाथ का मानविशेष, और मुसल ये सब ही ९६
हवे सूत्रकार छन्तु भुं (७६) सभवाय मतावे छे - ' एगमेगस्स णं' इत्यादि । ટીકા—પ્રત્યેક ચાતુરન્ત ચક્રવતિના અધિકારમાં—અધિપતિત્વમાં ૯૬-૯૬ છન્નું-છન્તુ ક્રોડ ગામ હોય છે. વાયુકુમાર દેવાના ૯૬ છન્નું લાખ ભવનાવાસ છે તેમાંના ૪૬છેંતાલીસ લાખ ઉત્તરદિશામાં અને ૫૦પચાસ લાખ દક્ષિણદિશામાં છે. ન્યાવહારિક દડ ૯૬ છન્નુ' અંશુલ પ્રમાણ હાય છે, તે દંડ વડે જમીનને કાશ એ કાશ આદિ રૂપે માપવામાં આવે છે. એ જ પ્રમાણે ધનુષ, નાલિકા-કાળમાપક ઘટિકા, યુગ-બળદની કાંધ પર મૂકાતી ધૂંસરી અક્ષ-ચાર હાથનુ માપવિશેષ, અને
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |