SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 592
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ भावबोधिनी टीका. एकोननवतितमं समवायनिरूपणम् ५७३ 'दक्षिणकट्ठाओणं' दक्षिणकाष्ठायाः-दक्षिणदिशाया खलु मूरिए'सूर्य'दोच्चं छम्मास' द्वितीयं षण्मासम् ‘अयमाणे' आयमाः-प्रागच्छन् 'चोयालीसइममंडलगए' चतुश्चत्वारिंशत्तममण्डलगतः 'अट्ठासीइ इगसटिभागे मुहुत्तस्स' अष्टाशीतिमेकषष्टिभागान् मुहूर्तस्य-मुहूर्त्तस्याशीति संख्यकानेकषष्टिभागान् यावत् ‘रयणिखेत्तस्स' रजनिक्षेत्रस्य 'निवुइढेत्ता' निवऱ्या-क्षपयित्वा 'दिवसखेत्तस्स' दिवसक्षेत्रस्य 'अभिनिवुडढेत्ता' अभिनिवऱ्या-वर्द्धयित्वा खलु सूर्यश्चारं चरति ।।सू. १२७॥ एकोननवतितमं समवायमाह-'उसभेणं' इत्यादि । मूलम्-उसभेणं अरहा कोसलिए इमीसे ओसप्पिणीए तइयाए सुसमदूसमाए समाए पच्छिमे भागे एगूणणउईए अद्धमासेहिं सेसेहि कालगए जाव सव्वदुक्खप्पहीणे । समणे भगवं महावीरे इमीसे ओसप्पिणीए चउत्थाए दुसमसुसमाए समाए पच्छिमे भागे एगूणनउइए अद्धमासेहि सेसेहि कालगए जाव सव्वदुक्खप्पहीणे । हरिसेणे णं राया चउरंतचक्कवट्टी एगणनउइं वाससयाई महाराया होत्था । संतिस्स णं अरहओ एगणनउई अज्जासाहस्सीओ उक्कोसिया अजासंपया होत्था ॥ सू० १२८ ॥ टीका- 'उसभेणं' इत्यादि-'उसभेणं अरहा कोसलिए' ऋषभः खलु अर्हन् कौसलिका कोसलदेशोत्पन्नः 'इमीसे ओसप्पिणीए' अस्या अवसर्पिण्या:एततक दक्षिणायन हुआ सूर्य ४४चौआलीस वे मंडल पर पहुच कर रात्रिरूपक्षेत्र को एक मुहूर्त के अट्ठासी ८८ भागों में से ६१इकसठ वे भाग तक क्षपित करके और दिवसरूप क्षेत्र को वद्धित करके भ्रमण करता है। इससे यह तात्पर्य निकलता है कि दक्षिणायन में सूर्य दिनमान को कम करता है और रात्रिमान को बढाता है। तथा उत्तरायण में दिनमान को बढाता है और रात्रिमान को कम करता है ॥सू० १२७॥ મંડળ પર પહોંચીને રાત્રિરૂપ ક્ષેત્રના ૧એક મુહૂર્તના ૮૮અઠયાસી ભાગોમાંની ૬૧ એકસઠ ભાગ સુધી ક્ષય કરીને અને દિવસરૂપ ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ કરીને ભ્રમણ કરે છે. તેનું તાત્પર્ય એ છે કે દક્ષિણાયનમાં સૂર્ય દિવસનું પ્રમાણ ઘટાડે છે અને રાત્રિમાન વધારે છે, પણ ઉત્તરાયનમાં દિનમાન વધારે છે અને રાત્રિમાન ઘટાડે છે સૂ.૧૨૭ શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
SR No.006314
Book TitleAgam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1962
Total Pages1219
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang
File Size68 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy