Page Text
________________
भावबोधिनी टीका. चतुरशी तेतमं समवायनिरूपणम्
विगलिदिएसु दो दो, चउरो चउरो य नारयसुरेमु ।
तिरिएसु होति चउरो, चोदस्स लक्खा उ मणुए मु॥२॥” इति । छाया-पृथिव्युदकाग्निमरुतामेकैकम्मिन् सप्तयोनिलक्षाः ।
वने प्रत्येकानन्तयोदेश चतुर्दशयोनिलक्षाः ॥१॥ विकलेन्द्रियेषु द्वे द्वे, चतस्रश्चतस्रश्च नारकसुरयोः ।
तिर्यक्षु भवन्ति चतस्रः, चतुर्दशलक्षास्तु मनुजेषु ॥२॥इति । यद्यपि जीवोत्पत्तिस्थानानि असंख्येयानि सन्ति तथापि समानवर्णगन्धरसस्पर्शवतां तेषामेकत्वविवक्षया न प्रस्तुतसंख्या विरोधः१२। 'पुव्वाइयाणं' इति पूर्वादिकानां पूर्व-पूर्वाङ्गम् आदिर्येषां ते पूर्वादिकास्तेषाम्, पूर्वशब्दोऽत्रपूर्वाग. परकः। 'सीसपहेलिया पज्जवसाणाणं' शीर्षप्रहेलिकापर्यवसानानां, शीर्षप्रहेलिका चतुर्नवत्यधिकैकशताङ्कपरिमितसंख्याविशेषः, सा पर्यवसाने अन्ते येषां ते तथा तेषां 'सट्ठाणहाणंतराणं' स्वस्थानस्थानान्तराणां, यद् विवक्षितं तत् स्वं स्वं च तत्स्थानं स्वस्थानं-पूर्व पूर्व पूर्वाङ्गादिरूपं, गुणनीयमित्यर्थः, तस्मात् स्वस्थानातपूर्वपूर्वस्थानादुत्तरोत्तरसंख्यास्थानस्योत्पत्तिस्थानात्संख्याविशेषलक्षणात स्थानातेजाकाय और वायुकाय इनकी प्रत्येक की ७-७ सातरलाख, वनस्पति काय में प्रत्येक वनस्पति की १०लाख और साधारण वनस्पति की १४ लाख, विकलेन्द्रियों की सब की २-२ दो दो लाख के हिसाब से ६छह लाख, नारकियों की ४चार लाख, देवों की ४चारलाख, तिर्यचो को ४चार लाख और मनुष्यो की१४चौदह लाख। इन सब का जोड८४चोरासी लाख होता है। यद्यपि जीवों की उत्पत्ति के स्थानरूप योनिया असंख्यात हैं तो भी समान वर्ण, गंध, रस और स्पर्श विशिष्ट ऊन २स्थानों में एकत्व की विवक्षा से प्रस्तुत संख्या में कोई विरोध नहीं आता है। पूर्वाग से लेकर शीर्षप्रहेलिका पर्यंत के स्वस्थानों का और स्थानान्तरों का गुणाकार चौरासीलाख चौरासी लाख का कहा गया है। भाव इसका इस અને વાયુકાય, એ પ્રત્યેકની સાત સાત લાખ એનિયો, વનસ્પતિકાયમાં પ્રત્યેક વનસ્પતિની દસ લાખ અને સાધારણ વનસ્પતિની ચૌદ લાખ, બધા વિકલેન્દ્રિયોની બે બે सामने डिसामा छ (6) साम, ना२४ीयानी या२ (४) साप, हेवोनी या२ (४) सास, तिय यानी या२ (४) १५, भने मनुष्यानी यो? (१४) सात मधान। સરવાળે ચોર્યાસી (૮૪) લાખ થાય છે. જો કે જીવની ઉત્પત્તિરૂપ નિચે અસં. ખ્યાત હોય છે, છતાં પણ સમાન વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પ વાળા તે તે સ્થાનમાં એકત્વની દૃષ્ટિએ પ્રસ્તુત સંખ્યામાં કોઈ વિરોધ નડતું નથી. પૃર્વાગથી લઈને શીર્ષ પ્રહેલિકા સુધીના સ્વસ્થાને અને સ્થાનાન્તરને ગુણાકાર ચોર્યાસી લાખ, કહેલ છે
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |