________________
५५६
समवायाङ्गसूत्रे
-
शयोजनानि चत्वारश्च भागाः = योजनस्य = योजनैकस्य एकोनविंशतिभागेषु चत्वारो भागाः, अङ्कतः-(८४०१६४ / १९) परिक्षेपेण = दैर्येण प्रज्ञतानि९ | 'पंकबहुलस्स णं कंडस्स' बहुलस्य खलु कांडस्य = रत्नप्रभापृथिवी द्वितीयकाण्डस्य 'उवरिल्लाओ उपरितनात् 'चरिमंताओ' चरमान्तात् = अन्तिमभागात 'हेढिल्ले' अधस्तनः 'चरिमंते' चरमान्तः=अन्तिमभागः, एषः = पूर्वोक्तो भागः खलु चतुरशीतिर्योजनसहस्राणि 'बाहल्लेणं' बाहल्येन = विशालत्वेन 'अंतरे' अन्तरे दूरे प्रज्ञप्तः १०१ 'चोरासी' चतुरशीतिर्नागकुमारावासशतसहस्राणि - नागकुमाराणां चतुरशीतिलक्षपरिमिता आवासाः प्रज्ञप्ताः । कथम् ? चतुश्चत्वारिंशत् श्रवासा दक्षिणायां चत्वारिंशच्चोत्तरायां दिशीति | ११ | 'चोरासीइ ' चतुरशीतिः प्रकीर्णकसहस्राणि प्रज्ञतानि प्रकीर्णकं हि तीर्थकरस्वहस्तदीक्षितसामान्य साधु विनिर्मितशास्त्र विशेष ः १२ ॥ चतुरशीतिः योनिप्रमुखशतसहस्राणि चतुरशीतिलक्षाणि जीवोत्पत्तिस्थानद्वाराणि प्रज्ञतानि तानि चैवम्-
" पुढवि - दग - अगणि मारुय, एक्केके सत्तजोणिलक्खाओ । वणवत्तेय - अणते, दस चउदस जोणिलक्खाओ ॥ १ ॥
,
चौरासी हजार सोलह योजन और ४/१९ एक योजन का उगनिसीया चार भाग परिक्षेप की अपेक्षा से हैं। रत्नप्रभापृथिवी का द्वितीयकांड पंककाण्ड है उसके ऊपर के अन्तिम भाग से जो उसीका नीचे का अन्तिमभाग है वह विशालता की अपेक्षा से ८४ चौरासी हजार योजन की दूरी पर है। नागकुमार देवों के ८४ चौरासी लाख आवास हैं। इनमें ४४ चौयालीस लाख आवास दक्षिणदिशा में और ४० चालीस लाख आवास उत्तरदिशां में हैं। चौरासी हजार प्रकीर्णक शास्त्र हैं। तीर्थकर प्रभु जिन्हें अपने हाथ से दीक्षा देते हैं एसे सामान्य साधुओं द्वारा जो शास्त्र रचे जाते हैं वे प्रकीर्णक शास्त्र कहलाते हैं। ८४ चौरासी लाख योनीयां जीवों की उत्पत्ति के स्थान हैं। वे इस प्रकार से हैं- पृथिवीकाय, अप्काय, નના પરિક્ષેપવાળે છે. રત્નપ્રભા પૃથ્વીના જે બીજો પ`કકાંડ નામના વિભાગ છે તેના ઉપરના અન્તિમ ભાગથી નીચેના અન્તિમ ભાગ ૮૪ ચેાર્યાસી હજાર ચેાજન દૂર છે. નાગકુમાર દેવાનાં ૮૪ ચેાર્યાસી લાખ આવાસ છે. તેમાના ૪૪ચુવાળીસ લાખ આવાસ દક્ષિણ દિશામાં અને ૪૦ચાળીસ લાખ આવાસ ઉત્તર દિશામાં છે. ચાર્યાસીહજાર(૮૪૦૦૦) પ્રકીક શાસ્ર છે. તીર્થંકર પ્રભુએ જેમને પેાતાને હાથે દીક્ષા આપી હાય એવા સામાન્ય સાધુઓ દ્વારા જે શાઓ રચાય છે તેમને પ્રકી કે શાસ્ત્ર કહે છે. જીવાની ચાનિયે –ઉત્પત્તિસ્થાન ૮૪ ચોર્યાસીલાખ છે તે આ પ્રમાણે છે પૃથ્વીકાય, તેજ કાય, અસૂકાય
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
