________________
५५२
समवायानसूत्रे
·
संग्रहः । सर्वायुरिति - त्रिपञ्चाशद्गृहस्थपर्याये, चतुर्दश छद्यस्थपर्याये, षोडश केवलित्वे, इत्येवं त्र्यशीतिर्वर्षाणि सर्वायुरिति भावः । ऋषभः खलु अर्हन्=आदितीर्थङ्करः कौशलिकः=कोशलदेशोत्पन्नो भगवान् 'तेसीई' व्यशीतिः 'पुव्वसयसहस्साई' पूर्वशतसहस्राणि =लक्षपूर्वाणि विंशतिः पूर्वलक्षाणि कुमारत्वे त्रिषष्टिः राज्ये इत्येवं त्र्यशीतिपूर्वलक्षाणि अगारमध्ये = गृहस्थावासे 'वसित्ता' उषित्वा = निवस्य ततो मुण्डो भूत्वा खलु यावत् प्रव्रजितः । भरतः खलु राजा चातुरन्तचक्रवर्ती सप्तसप्ततिः पूर्वलक्षाणि कुमारत्वे षट्चक्रवर्तित्वे इत्येवं त्र्यशीतिलक्षपूर्वाणि त्र्यशीतिः पूर्वशतसहस्राणि लक्षपूर्वाणि अगारमध्ये उषित्वा जिनो जातः केवली सर्वज्ञः सर्वभावदर्शी । सू. १२२ ॥
चतुरशीतितमं समवायमाह - 'चउरासी' इत्यादि ।
मूलम् -- चउरासीइं निरयावास सय सहस्साइं पण्णत्ताई । उसभेणं अरहा कोसलिए चउरासीइं पुव्वसय सहस्साइं सव्वाउयं पालइत्ता सिद्धे बुद्धे जावप्पहीणेश एवं भरहो, बाहुबली, बंभी
यहां यावत् शब्द से " बुद्ध:, मुक्तः, परिनिर्वातः सर्वदुःखमहीणः " इन पदों का गृहण हुआ है। इन पदोंका अर्थ पीछे की व्याख्याओं में स्पष्ट कर दिया गया है। कोशलदेशोत्पन्न ऋषभ देव प्रभु८३तेरासी लाख पूर्वतक गृहस्थाश्रम में रहे। बाद में मुंडित होकर वे यावत् प्रब्रजित हुए। ऋषभदेव प्रभु वीस २० लाख पूर्वतक कुमारावस्था में और ६३तेरसठ लाखपूर्वतक राज्यावस्था में रहे हैं इसलिये ८३तेरासी लाख पूर्व उनका गृहस्थावास कहा गया है। चातुरन्तचक्रवर्ती भरतनरेश ७७ सतहत्तर लाख पूर्वतक कुमारपने में और ६ छह लाख पूर्वतक चक्रवर्तित्व में इस तरह ८३ तेरासी लाख पूर्वतक गृहस्थावस्था में रहकर जिन, के वली, सर्वज्ञ और सर्वभावदर्शी हुए हैं । सू.१२२ ॥
મુકત થયાં. પરિનિત થયાં અને સમસ્ત દુઃખાથી રહિત થયા. કાશલ દેશમાં જન્મેલા, ઋષભદેવ ભગવાન ૮૩ ત્યાસી લાખ પૂર્વ સુધી ગૃહસ્થાવસમાં રહ્યા હતા. ત્યાર બાદ મુંડિત થઈને દીક્ષિત થયા. તેઓ ૨૦ વીસ લાખ પૂર્વી સુધી કુમારાવસ્થામાં, અને ૬૩ તેસઠ લાખ પૂર્વ સુધી રાજ્યાવસ્થામાં રહ્યા હતા. તેથી તેમનેા ગૃહસ્થાવાસ ૮૩ ત્યાંસી લાખ પૂર્વના કહેવામાં આવ્યાં છે. ચાતુરન્ત ચક્રવતિ ७७ सत्योतेर લાખ પૂર્વ સુધી કુમારાવસ્થામાં અને છ લાખ સુધી ચક્રવતિત્વમાં-એટલે કે ૮૩ ત્યાશી લાખ પૂર્વ સુધી ગૃહસ્થાવાસમાં રહીને જિન, કેવલી, સર્વૈજ્ઞ અને સર્વ ભાવદશી થયાં છે. ૫ સુ. ૧૨૨ ।
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
