Page Text
________________
समवायानसूत्रे
BURAD
प्रथमेऽहोरात्रेऽभ्यन्तरानन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य यदा तौ परिभ्रमतस्तदा तयोरन्तरं नवनवतियोजनसहस्राणि चत्वारिशदधिकषट्शतयोजनानि एकषष्टिभागविभक्तस्य योजनस्य पञ्चत्रिंशद्भागाँव यावद् भवति । तदा दिवस एकषष्टिभागविभक्तमुहूर्त्त द्विभागोनाष्टादशमुहूर्त्तात्मको भवति, रात्रिश्च एकषष्टिभागविभक्तमुहूर्त्तद्विभागाधिकद्वादशमुहूर्त्तात्मिका भवति । ' एवं ' एवम् अनेनैव प्रकारेण 'दक्खिणायणणिट्टे वि' दक्षिणायननिवृत्तोऽपि दक्षिणायनान्निवृत्तः अर्थादुत्तरायणप्रवेशाभिमुखोऽपि सूर्यः प्रथमात् मण्डलात् एकोनचत्वारिंशत्तमे मण्डले अष्टसप्ततिमेकपष्टिभागान् अर्थात् मुहूर्त्तस्य एकषष्टिभागान् कृत्वा तेषु च एको भागस्तत्परिमितान् अष्टसप्ततिभागान् रजन्याः क्षपयित्वा दिवसस्य च तातोभागान् वर्धयित्वा चारं चरति । अत्र दिवसमानम् एकषष्टिभागविभक्तजघन्य से १२बारह मुहूर्त का होता है। इसके बाद आभ्यन्तरमंडल से निकल कर प्रथम अहोरात्र में जब वे दोनों सूर्य उस अभ्यन्तर मंडल के अन्तर मंडल पर आकर घूमते हैं तब उन दोनों में अन्तर निन्नावेहजार छहसौ चालीस ९९६४० योजन का और एक योजन के ६० साठ भागों में से ३५ पैंतीस भाग प्रमाण तक का होता है। उस समय दिवस ६१ इकसठ भाग विभक्त मुहूर्त के दो भाग से न्यून १८ अठारह मुहूर्त्त प्रमाण होता है। और रात्रि ६१ इकसठभागविभक्त के दो भाग अधिक १२ बारह मुर्हत प्रमाण होती है। इसी तरह से दक्षिणायन से निवृत्त हुआ अर्थात् उत्तरायण में प्रवेश के सन्मुख हुआ सूर्य प्रथम मंडल से ३९ उनचालीस वें मंडल में, रजनी - रात्रि के७८ अठहत्तर भागों को - अर्थात् मुहूर्त्त के ६१ इकसठ भाग करके उनमें एकभागपरिमित ७८ अठहत्तर भागों को क्षपित करके और दिवस के उतने ही भागों का वर्द्धित करके भ्रमण करता है। इसमें दिवसप्रमाण
५३८
વધારે અઢાર (૧૮) મુહૂત'નુ' અને રાત્રિમાન ઓછામાં એછું ૧૨ બાર મુહૂત નું હોય છે. ત્યારબાદ આભ્યન્તર મંડળની પછીના મંડળ પર આવીને ભ્રમણ કરે છે ત્યારે તે બન્નેનું અંતર ૯૯૬૪૦ ૩૫/૬૦ ચાજન સુધીનું થાય છે. ત્યારે દિવસ ૧૮ અઢાર મુર્હુત પ્રમાણ કરતાં એક મુહૂતના ૬૧ ભાગેામાંથી એ ન્યૂન ભાગ જેટલેા (૧૬ પ૯/૬૧ મુહૂત'ના પ્રમાણુ અને રાત્રિ ૧૨ ૨/૬૧ મુર્હુત પ્રમાણ થાય છે. આ રીતે દક્ષિણાયનથી નિવૃત્ત થયેલ એટલે કે ઉત્તરાયનમાં પ્રવેશ કરવાની સમીપ આવેલ સૂર્ય પહેલા મંડળથી ૩૯માં મંડળમાં, રાત્રિના ૭૮ ઇંચે તેર (ભાગાનેએટલે કે મુહૂતના ૬૧ એકસઠ ભાગ કરીને તેએામાંથી ૧ ભાગ પ્રમાણ ૭૮ ઇયે તેર ભાગાને ક્ષપિત (ક્ષય) કરીને અને દિવસના એટલા જ ભાગાની વૃદ્ધિ કરીને
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |