Page Text
________________
भावबोधिनी टीका. द्विषष्ठितम समवायनिरूपणम्
४७५
कायांप्रथमा: उत्तरात्तरावलिकाऽपेक्षया आद्यश्चतस्त्र आवालका: श्रेणयो याश्च तुर्दिा स्थितास्तासु मध्ये एकैकस्वामावलिकायामित्यर्थः, 'एगमेगाए दिसाए' एकैकस्यां दिशि-सौधर्मेशानयोः प्रथम प्रस्तटवर्तिनां चतसृणां विमानावलिकानां मध्यभागवर्तिनोवृत्तस्य उडविमाननामकस्य विमान के न्द्रस्यापेक्षया एकैकस्यां पूर्वादिकायां दिशि वासहि बासहि विमाणा' द्वापष्टि षिष्टिविमानानि 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि । सवे विमाणियाणं' सर्व वैमानिकानांवमानिकदेवानां सकला 'विमाणपत्थडा' विमानमस्तटाः 'वासहि द्विषष्टिः द्विषष्टिसंख्यकाः, 'पत्थडग्गेणं' प्रस्तटाण-प्रस्तटपरिमाणेन 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्ताः। विमानप्रस्तटानां द्विषष्टिः संख्या एवं विज्ञेया-सौधर्मशानयोस्त्रयोदशविमानप्रस्तटा:१३, सनत्कुमारमाहेन्द्रयोद्वादश१२, ब्रह्मलोके षट्६, लान्तके पश्च५, शुक्रे चत्वारः४, सहस्रारे चत्वारः४, आनतपाणयोश्चत्वारः४, आरणाच्युतयोश्चत्वारः४, अवेय केषु अध. स्तनमध्यमोपरितनेषु त्रयस्त्रयः, एवं नव अनुत्तरेष्वेकः? इति द्विषष्टिविमानप्रस्तटा भवन्ति ॥सू. १०१॥ है। यह सब विमानों में श्रेष्ठ होने से इन्द्रकविमान माना जाता है। सो इस विमान की अपेक्षा एक पूर्व आदिदिशा में बासठ२ विमान कहे हुए हैं। वैमानिक देवों के समस्त विमान प्रस्तट प्रस्तारपरिमाण की अपेक्षा ६२ बासठ है वे इस प्रकार से हैं-सौधर्म और ईशानकल्प में १३ तेरह, सनत्कुमार और माहेन्द्र में १२ बारह, ब्रह्मलोक में ६, लान्तक कल्प में पांच ५, शुक्रकल्प में चार, सहस्रार ४चार आनत प्राणत इन दो कल्पों में चार, आरण और अच्युत इन दो में ४ चार, अधस्त्तन मध्यम और उपरितन इन नौ प्रैवेयकों में ३-३-३-९ अनुत्तर विमानों में १ एक इस प्रकार सब मिलकर ६२ बासठ प्रस्तट हैं।
भावार्थ-इस सूत्र द्वारा सूत्रकार ने ६२ बासठ संख्याविशिष्ट समवाय का कथन किया है-पांच सवत्सरों से निष्पन्न हुए १युग में ઈન્દ્રક વિમાનને નામે ઓળખાડ્યું છે. તે વિમાનની પૂર્વ આદિ ચાર દિશાઓમાં બાસઠ, બાસઠ વિમાને છે. વૈમાનિક દેના સમસ્ત વિમાન પ્રસ્તર પ્રસ્તર પરિમાણની દૃષ્ટિએ બાસઠ(૬૨) છે, જે આ પ્રમાણે છે—સૌધર્મ અને ઈશાન ક૯પમાં ૧૩, સનકુમાર અને મહેન્દ્ર કપમાં ૧૨, બ્રહ્મલોકમાં ૬, લાતક ક૫માં ૫, શુકકલ્પમાં , સહસ્ત્રાર ક૫માં ૪, આનત પ્રાણત, એ બે કમાં ૪, આરણ અને અમૃત, એ બે કલ્પમાં ૪, અધસ્તન, મધ્યમ અને ઉપરિકન, એ નવ વેયકોમાં ૩૩-૩-૯૪ અને અનુત્તર વિમાનમાં ૧, એ પ્રમાણે બધાં भजीन मास (१२) प्रस्त२ छे.
ભાવાર્થઆ સૂત્ર દ્વારા સૂત્રકારે બાસઠ (૬૨) સંખ્યાવાળાં સમવાનું કથન કર્યું છે. પાંચ સંવત્સરેવડે બનતા એક યુગમાં બાસઠ પૂર્ણિમાઓ અને બાસઠ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |