________________
समवायाङ्गसूत्रे
'पावसुयपसंगे' पापश्रुतप्रसङ्गः पापहेतुभूतानि श्रुतानि पापश्रताान तषा प्रसङ्गः= आसेवनम्-पापश्रुतप्रसङ्गः पापजनकशास्त्राध्ययनमितिभावः। पापश्रुताध्ययनस्य पापश्रुतविषयतया पापश्रुतमेवोच्यते-'तं जहा' तद्यथा भोमे' इत्यादि-भोमंभूमौ भवं भौमं भूकम्वादिफलसूचकं निमित्तशास्त्रम्,(१) उप्पाए' उत्पातम् अस्थि. रुधिरादिदृष्टिफलपतिपादकं निमित्तशास्त्रम् , (२) 'सुमिणे' स्वप्नम् स्वमस्य शुभाशुभफलप्रतिपादनपरं निमिनशास्त्रम् , (३) 'अंतरिक्खे' अन्तरिक्षम्=अन्तरिक्षम्=आकाशोत्पन्नग्रहयुद्वादिफलपतिपादक शास्त्रम् (४) 'अंगे' आङ्गम् अङ्गविषयम्-आगम्-शिरःस्फुरणादि, तस्य शुभाशुभफलप्रतिपादकं शास्त्रम् (५) 'सरे' स्वरम् जीवाजीवादि शुभाशुभफलप्रतिपादकं शास्त्रम् , (६) 'वंजणे' व्यञ्जनम%D तिलमपादि व्यञ्जनानां फलज्ञापकं शास्त्रम् ,(७) 'लक्खणे' लक्षणम् लक्ष्यन्ते ज्ञायन्ते शरीरशुमाशुभयैस्तानि लक्षणानि, तत्प्रतिपादकं शास्त्रम्-स्त्रीपुरुषलक्ष. णविधायकं निमित्तशास्त्रमित्यर्थः । तत्र लक्षणानि-चक्रितीर्थकृतामष्टोत्तरसहस्रम्, बलदेववासुदेवानामष्टोत्तरशतम् , अन्येषां तु भाग्यशालिनां द्वात्रिंशत् । इत्यादि, है। वह इस प्रकार से है-भूकम्प आदि के फल को सूचक निमित्त शास्त्र, उत्पात-अस्थिरुधिर आदि की दृष्टि के फल का मूचक निमित्त शास्त्र२, स्वप्न के शुभ और अशुभ फल का कहने वाला निमित्तशास्त्र३, अन्तरिक्ष -अन्तरिक्ष आकाश में उत्पन्न ग्रह युद्ध आदि फल का प्रतिपादक शास्त्र४, अङ्ग-शिरःस्फुरण आदि के शुभाशुभ फल का प्रतिपादक शास्त्र५, स्वरजीव अजीव आदि के स्वर का शुभाशुभफल कहने वाला शास्त्र६, व्यंजनतिलमषा आदि व्यंजनों के फल का ज्ञापक शास्त्र, लक्षण-शरीर का शुभ और अशुभ जिनसे जाना जाता हैं। ऐसे चिह्नों का-स्त्री पुरुषसंबंधी लक्षणों का प्रतिपादक शास्त्र ८। इनमें चक्रवर्ती तीर्थकर इनके તે પ્રકારે આ પ્રમાણે છે-(૧) ભૂકંપ આદિના ફળનું સૂચક નિમિત્તશાસ્ત્ર, (૨) उत्पात-मलिय, सोडी माहिनी पटना जनुसूय निमित्त शास, (3) स्वप्नस्वप्ननां शुम सने मशुम ३॥ ४उना२ निमित्तास, (४) अन्तरिक्ष-आशमा ઉત્પન્ન થયેલ ગ્રહયુદ્ધ આદિનું ફળ દર્શાવનાર શાસ્ત્ર, (૫) શશિર, આંખ पाति, ५२४वाथी भगतi शुलाशुल प्रतिपाहन ४२नार शास, (६) स्वर७१. ५७१ माहिना अवानुं शुभाशुल ३१ मताना२ सास, (७) व्यंजनशरी२ ५२ना तस, भषा मालिनु ३१ शावतार शस, (८) लक्षण-सी सन પુરૂના શરીર પરના ચિહ્નો કે જેનાથી શુભાશુભ ફળ જાણી શકાય છે, તે લક્ષસેનું પ્રતિપાદક શાસ્ત્ર, ચકવતી અને તીર્થંકરનાં ૧૧૦ એક હજાર આઠ લક્ષણો
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
