________________
भावबोधिनी टीका. पञ्चविंशतिसमवाये पञ्च महात्र तस्य पञ्चविंशतिभावनानिरूपणम् २९५ पततः ८ ' लोग बिंदुसारम्स' लोकबिन्दुसारस्य खलु पूर्वस्य पञ्चविंशतिर्वस्तुनि= अध्ययनानि प्रज्ञप्तानि९ ॥ सू. ५६ ॥
चाहिये। ये दोनों नदियां शिखरी पर्वत के पूर्वपश्चिम के भाग से निकली हुई हैं । लोकबिन्दुसार नामक पूर्व के २५ पचीस अध्ययन कहे हैं । भावार्थ - - इस सूत्रद्वारा सूत्रकार ने २५ पचीस संख्याविशिष्ट समवायांग का कथन किया है। पांच महाव्रतों की भावनाए प्रत्येक महात्रत की ५ - ५पांचपांच भावनाओं के हिसाब २५पचीस होती हैं । इनका संक्षिप्त भाव इसप्रकार से हैं - स्व पर को क्लेश न हो इस प्रकार यत्नपूर्वक गमन करना ईर्यासमिति हैं। मन को अशुभ ध्यान से बचाकर शुभध्यान में लगाना मनोगुप्ति है। आहार पानी निर्दोष लेना और लेने के बाद भी वैसे ही अवलोकन के प्रकाशयुक्तपात्र में आहार पानी करना इस का नाम आलोकित पानभोजन है । वस्तु को लेते धरते समय अवलोकन या प्रमार्जन आदि द्वारा यतनापूर्वक धरना उठाना - सौ आदान भांडामत्र निक्षेपण समिति है । ये पांच भावनाएँ प्रथम जो महाव्रत है उसकी हैं । द्वितीय सत्यमहाव्रत की भावनाओं का भाव इस प्रकार है- विचार पूर्वक बोलना इसका नाम अनुवीचिभाषण है१, क्रोध, लोभ, भय और हास्य का त्याग करना सो क्रोधविवेक, लोभविवेक, भयविवेक और हास्यविवेक है। अपने
વિષયમાં પણ સમજવું' તે બન્ને નદીએ શિખરી પતના પૂર્વ પશ્ચિમ ભાગે માંથી નીકળે છે. લેક બિન્દુસાર નામના પૂર્વના અધ્યયન કહ્યાં છે,
ભાવા—આ સૂત્રદ્વારા સૂત્રકારે પચીશ સંખ્યાવાળાં સમવાયાંગા બતાવ્યાં છે. પ્રત્યેક મહાવ્રતની પાંચ, પાંચ, ભાવનાએ ગણતા પાંચ મહાવ્રતાની કુલ ૨૫ પચીસ ભાવનાએ થાય છે. તેનું તાત્પર્યં` ટૂંકાણમાં આ પ્રમાણે છે—કોઈને પણ કલેશ ન चहये ते रीते ध्यान राखीने यासवु तेनुं नाम 'इर्यासमिति' छे भनने अशुल ध्यानथी जयावीने शुलध्यानमां परोववु तेनु' नाम 'मनोगुप्ति' छे. निर्दोष आहार પાણી લેવાં અને લીધા પછી પણ અવલેાકન કરીને પ્રકાશયુકત પાત્રમાં આહાર चाएली ४२वां तेनु' नाम आलोकितपानभोजन हे वस्तुने खेती वमते याने भूस्ती નૃખતે અવલેાકન અથવા પ્રમાન આદિ દ્વારા યતના પૂર્વક લેવી સૂકવી તેનું નામ आदानभांडामात्र निक्षेपणसमिति छे, આ પાંચ ભાવનાએ પહેલા મહાવ્રતની છે. ખીજા સત્ય મહાવ્રતની ભાવનાઓનું તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે. (૧) વિચાર પૂર્વક ખેલવું तेनु नाम अनुवीचि भाषण छे. ोध, बोल, लय, भने हास्यनो त्याग ४२वे । તે ક્રોધ વિવેક, લેાભ વિવેક, ભય વિવેક અને હાસ્ય વિવેક છે. ત્રીજા મહાવ્રતની
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
