________________
६
समवाया
(९). ऐश्वर्य - लोकत्रयाधिपत्यं चास्यास्तीति भगवान (१०), तेन भगवताज्ञानादियुक्तेन, 'तेणं' तेन तीर्थकरेण वक्ष्यमाणार्थस्य तीर्थकर भाषितत्वात् तच्छदेना तीर्थकर परामर्शः । उक्तं च-
"अत्थं भासइ अरिहा, सुत्तं गंथति गणहरा णिउणा ||" इत्यादि, भगवत्तार्थंकरोपदिष्टमर्थरूपमागममुपादाय मेधाविनो गणधरामूलरूपमागमं
निबध्नन्तीत्यर्थः ।
" एवं " वक्ष्यमाणप्रकारेण, 'अक्खायं' आख्यातं कथितं द्वादशपरिषत्सु । भगवतीकर कथितार्थजातमेवानुसृत्य वक्ष्यमाणं वाक्यं वदिष्यामीति श्रुतचारित्ररूप धर्म से९, ऐश्वर्य - तीन लोक के आधिपत्य से १० जो युक्त होते हैं वे भगवान् कहे जाते हैं । तात्पर्य यह है कि भग शब्द के ये जो ज्ञोनादिरूप दश अर्थ प्रकट किये गये हैं, भगवन् उन समस्त अर्थों से संपन्न होते हैं । "तेणं" यह पद भगवान् का विशेषण है जो इस बात को कहता है कि वे भगवान् तीर्थकर थे। जो भी विषय इस शास्त्र में कहा जायगा वह उन तीर्थकर प्रभु भगवान् द्वारा भाषित हो कहा जावेगा कहा भी है- "अत्थं भासइ अरिहा, सुत्तं गंथंति गणहरा णिउणा " इति । अर्थात् - सर्व प्रथम अर्हत प्रभु ही अर्थरूप आगम की प्ररूपणा करते हैं और बाद में निपुण गणधर उस अर्थ को मूल सूत्ररूप में आगमरूप में - ग्रथित करते हैं । भगवान् ने क्या कहा ? वह कहते हैं- भगवान् ने इस रूप से - वक्ष्यमाण प्रकार से बारह प्रकार की परिषद में कहा है अतः उन भगवत् तीथकर कथित अर्थ के अनुसार ही मैं वक्ष्यमाण- आगे कहे भोलवाना साधन३५ श्रुतयारित्र३५ धर्म भने (१०) ऐश्वर्य ऋण साउनु अधिपत्य આ રીતે જ્ઞાન આદિ દસ ગુણાથી જે યુક્ત હોય છે તેમને ભગવાન કહે છે. કહેવાનુ તાત્પર્ય એ છે કે ‘ભગ' શબ્દના આ જે જ્ઞાનાદ્વિરૂપ દેશ અર્થ બતાવ્યા છે, એ સઘળા અર્થોથી ભગવાન યુક્ત હાય છે. “તેમાંં” આ પદ ભગવાનનું વિશેષણ છે જે એ વત બતાવે છે કે ભગવાન તો કર હતા. જે કોઈ વિષય આ શાસ્ત્રમાં કહેવામાં श्यावशे ने विषय तीर्थ ५२ लगवान द्वारा भाषित हशे उधु पशुछे " अत्थं भासइ अरिहा, सुत्तं गंथति गणहरा णिउणा" भेटले डे सौथी पहेलां महत अलु અર્થરૂપ આગમની પ્રરૂપણા કરે છે, અને ત્યાર પછી નિપુણ ગણધર તે અને મૂળ -સૂત્રરૂપે-ગ્રથિત કરે છે. ભગવાને શું કહ્યું છે ? એ પ્રશ્નના ઉત્તરરૂપે તેઓ કહે છે કે-ભગવાને આ પ્રમાણે-નીચે દર્શાવ્યા પ્રમાણેi-ખાર પ્રકારની પરિષદોમાં કહેલ છે. તા તે તીર્થંકર ભગવાને કહેલ અથ પ્રમાણે જ હું આગળ દર્શાવવામાં આવતા અ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
