________________
१०२६
समवायाङ्गसूत्रे टीका--'कइविहे णं भंते' इत्यादि । 'कइविहेणं भंते ! आउगवंधे पण्णत्ते कतिविधः खलु भदन्त ! आयुर्वन्धः प्रज्ञप्तः ? 'छविहे आउगबंधे पण्णत्ते' हे गौतम ! पड्डिधं आयुर्वन्धः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा' तद्यथा-'जाइनामनिहत्ताउए' जातिनामनिधत्तायुः जातिनाम्ना सह निधत्त-निषिक्तमनुभवार्थ बह्वल्पाल्पतरक्रमेण व्यवस्थापितमायुर्जातिनामनिधत्तायुः । ननु जात्यादिनामकर्माणि कथमायुर्विशेषतयाऽभिहितानि ? इत्युच्यते, आयुषः प्राधान्यज्ञापनार्थम्, यतो नारकाद्यायुष उदये सत्येव जात्यादिनामकर्मणामुदयो भवति । नारकादिभवोपग्राहकं चायुरेव । यस्माद् व्याख्याप्रज्ञप्त्यामप्युक्तम्--"नेरइए णं भंते ! नेरइएसु उववज्जइ, नारकी जीब आठ आकर्षों से ही करते हैं नव आकर्षों से नहीं। इसी तरह से जो वैमानिक देव हैं वे भी जातिनामनिधत्तायु आदिकों को आट आकर्षों से करते हैं ॥सू० १९२॥ ____टीकार्थ-'कइविहेणं भंते ! आउगबंधे पण्णत्ते' इत्यादि-हे भदंत ! आयुबंध कितने प्रकार का कहा गया है ? हे गौतम ! आयुबंध छ प्रकार का कहा गया है। वह इस प्रकार से हे-जातिनामनिधत्तायु-जाति नाम कमे के साथ अनुभव के लिये बहु, अल्प, अल्पतर के क्रम से व्यवस्थापित जो आयु है वह जातिनामनिधत्तायु है। शंका-जात्यादि नामकर्मो को
आयु के साथ संबंधित क्यों किया गया है ? उत्तर-आयु की प्रधानता प्रदर्शित करने के लिये। क्यों कि नारक आदि आयु के उदय होने पर ही जाति आदि नामकर्मों का उदय होता है। नारक आदि भवों का उपग्राहक-जीव को नारक आदि भवों रोंक-रखनेवाला-एक आयुकर्म ही है। व्याख्याज्ञप्ति में भी कहा है-'नेरइएणं भंते! नेरइएसु उववजइ, अनेरइए એ જ પ્રમાણે જે વૈમાનિક દેવો છે તેઓ પણ જાતિનામ નિધત્ત યુ આદિ બં ધોને આઠ આકર્ષોથી કરે છે. સૂ. ૧૯રા
टी -"कइविहेणं भते ! आउगबंधे पण्णत्ते" इत्यादि-3 महत ! આયુબંધના કેટલા પ્રકાર કહ્યા છે ? હે ગૌતમ ! આયુબ ધના નીચે પ્રમાણે છે પ્રકાર છે-(૧) જાતિનામ નિધત્તાયુ-જાતિનામકમની સાથે અનુભવને માટે બહ, અ૮૫, ૮૯૫તરના કિમે વ્યવસ્થાપિત જે આયુ છે તેને ‘જાતિનામવિદત્તાયુ” કહે છે.
શંકા-જાતિ આદિ નામકર્મોને આયુ સાથે શા માટે સંબંધિત કરવામાં આવ્યા છે ? ઉત્તર-આયુની પ્રધાનતા દર્શાવવા માટે કારણ કે નારક આદિ આયુનો ઉદય થતાં જ જાતિ આદિ નામકર્મોને ઉદય થાય છે. નારક આદિ ભાવોના ઉપ ગ્રાહક–જીવને નારક આદિ ભાવોમાં રિકી રાખનાર એક આયુકર્મ જ છે. વ્યાખ્યા प्रशसिमा पy -"नेरइएणं भंते ! नेरइएसु उववजइ, अनेरइए
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
