Page Text
________________
९९८
समवायाङ्गसूत्रे
हल्येन । 'आयामेणं' आयामेन 'जहन्नेणं' अंगुलस्स असंखेज्जइभागे' जघन्यतोऽङ्गुलस्यासंख्येयभागः । असुरकुमारस्य मारणान्तिकसमुद्धातवशात् अङ्गुला संख्येभागप्रमाणा तैजसशरीरावगाहना भवति । इयमवगाहना एवं विज्ञेया- अयं हि यदा स्वाभरणकुण्डलादिस्थित मणिरत्नादिगृध्नुतया तदध्यवसितचित्तस्तेष्वेव स्वशरीरस्थाभरणेषु पृथिवी कायिकै केन्द्रियजीवी भूत्वा समुदपद्यते, तदा भवति तस्याङ्गुला संख्ये य भागप्रमाणा शरीरावगाहना । तथा 'उक्कोसेणं' उत्कर्षेण 'अहे जाव तच्चाए पुढ़वीए हेट्ठिल्ले चरिमंते' अधोयावत् तृतीयस्याः पृथिव्या अध स्तनश्चरमान्तः, तिरियं जाव सयंभूरमणसमुदस्स बाहिरिल्ले वेइयंते' तिर्यगू यावत् स्वयंभूरमणसमुद्रस्य बाह्यो वेदिकान्तः 'उड्डे जाव इसिप्पभारा पुढवी ' ऊर्ध्वं यावदीषत्प्राभारापृथिवी । इयं शरीरावगाहनैवमवगन्तव्या - यदा खलु असुरकुमारो देवः किंचित् कार्यंवशात् तृतीयस्याः पृथिव्याः अधस्तनं चरमान्तं गतः, तत्र कथमपि स स्वायुः क्षयान्प्रियते, तदा तस्य मारणान्तिकसमुद्धात समवहता उत्कृष्टा तैजसशरीरावगाहना तिर्यकस्वयंभूरमणसमुद्र बाह्य वेदिकान्तप्रमाणा उर्ध्वमीषत् प्रारभाराभिधपृथ्वीपर्यन्तप्रमाणा वा भवति । तत्रायं पृथ्वीकायिकतयोत्पद्यते इति भावः एवम् = अनेन प्रकारेणैव 'जाव' यावत् 'थणियकुमारो' स्तनितकुमारः=असुरकुमारातिरिक्तानां स्तनितकुमार पर्यवसानानां नवानां भवनपति - देवानामपि मारणान्तिकसमुद्धातसमवहता तैजसशरीरावगाहना विज्ञेया ! तथा 'वाणमंतर जोइसिय सोहम्मीसाणगा य एवं चेव' व्यन्तरज्योतिषिकसौधर्मेशान काश्चैवमेव- एतेषामपि देवानां तैजसशरीरावगाहना पूर्वोक्तरीत्यैव विज्ञेया । 'सणंकुमारदेवस्स णं मंते' सनत्कुमारदेवस्य खलु भदन्त ! मारणंतियसमुग्धापूर्ण समोहयस्स' मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहतस्य 'तेयासरीरस्स' तैजसशरीरस्य 'के महालिया' किं महती 'सरीरोगाहणा' शरीरावगाहना 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्ता ? 'गोयमा' हे गौतम ! 'सरीरप्पमाणमित्ता विक्खंभबाहल्लेणं' शरीरममाणमात्रा विष्कम्भबाहल्येन 'आयामेणं' आयामेन 'जहन्नेण अंगुलस्स असंखेज्जइभागे' जघन्यतो ङ्गुलस्यासंख्येयभागः = अङ्गुला संख्ये य भागप्रमाणा जघन्या तैजसशरीरावगातथा आयाम की अपेक्षा वह जघन्यरूप से अंगुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण कही गई है। इस विषय में इस प्रकार से जानना चाहिये
शंका -- सनत्कुमार आदि कल्पों के देव स्वभाव से एकेन्द्रिय और विकलेन्द्रिय जीवों में उत्पन्न नहीं होते हैं। दूसरे स्वर्गतक के देव ही इन પ્રમાણ કહી છે. આયામની અપેક્ષાએ તે જઘન્યની અપેક્ષાએ અગુલના અસંખ્યા તમાં ભાગ પ્રમાણ કહી છે. તે વિષયનું સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે છે—
શંકા-સનત્કુમાર આદિ કલ્પાના દેવા સ્વભવના સ્વભાવથી એકેન્દ્રિય અને વિકલેન્દ્રિય જીવામાં ઉત્પન્ન થતાં નથી. ખીજા દેવલાક સુધીના દેવા જ તે જીવામાં
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |