SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 1013
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ९९४ समवायाङ्गसूत्रे 'जाव' यावत्- 'पुढवी आउ तेउवाउ-वणस्सइकाइयस्स'पृथिव्यप्तेजो वायुवनस्पतिकायिकस्य-पृथिव्यप्तेजोवायुवनस्वतिकायादीनामेकेन्द्रियाणामपि मारणान्तिक समुद्घातेन समवहतानां तैजसशरीरावगाहना एवमेव विज्ञेया। 'बेइंदियस्स णं भंते' द्वीन्द्रियस्य खलु भदन्त ! मारणंतियसमुग्याएणं समोहयस्स तेयासरीरस्स' मारणान्तिकसमुद्धातेन समवहतस्य तैजसशरीरस्य 'के महालिया' किं महतो 'सरीरोगाहणा पणत्ता' शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? 'गोयमा ! सरीरप्पमाणमित्ता विक्खंभबाहल्लेणं' हे गौतम ! शरीरप्रमाणमात्रा विष्कम्भवाहल्येन । 'आयामेणं' आयामेन ‘जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेजइभागे' जघन्यतोऽङ्गुलस्यासंख्येयभागः= 'समयखेत्ताओ लोगंतो' समय क्षेत्र से लोकान्त-प्रमाण तैनसशरीर की अवगाहना कही गई है तात्पर्य-इसका यह है कि मनुष्य क्षेत्र में वर्तमान मनुष्य जब उर्ध्वलोक के अन्त में अथवा अधोलोक के अन्त में एकेन्द्रिय जीवों की पर्याय से सूक्ष्म अथवा बादररूप में उत्पन्न होता है उस समय मारणांतिक समुद्रात के वशवर्ती हुए उसके तैजस शरीर की अवगाहना उर्ध्वलोकान्त प्रमाण अथवा अधोलोकान्तप्रमाण हो जाती है। प्रश्न-हे भदंत ! मारणांतिक समुद्धात के वशवर्ती बने हुए असुरकुमार के तैजस शरीर की अवगाहना कितनी बड़ी होती है ? उत्तर हे गौतम ! विष्कंभ और बाहल्य की अपेक्षा शरीर प्रमाण एवं आयाम लंवापन की अपेक्षा जघन्य अवगाहना तैजसशरीर की अंगुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण होती है। यह अवगाहना इस प्रकार से होती है-यह देव जब अपने आभरण कुंडल आदि में स्थित मणिरत्न आदिकों में अत्यंत लोलुप होता है और उसी प्रकार के अध्यवसाय से इसका चित्त रँगा रहता है-तब यह उन्हीं अपने शरीर ताओ लोगंतो' समयक्षेत्रनी अपेक्षा सोन्तप्रभा स शरीरनी शाडना ही છે. તેનું તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે-મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં રહેલ મનુષ્ય જ્યારે ઉર્વલોકાન્તમાં કે અધે લોકાન્તમાં એ કેન્દ્રિયજીવની પર્યાયે સૂક્ષ્મ અથવા બાદરરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે મારણાંતિક સમુદ્રઘાતથી યુકત તેના તેજસ શરીરની અવગાહના ઉદ્ઘલકાન્ત પ્રમાણુ અથવા અધિકાન્ત પ્રમાણુ થઈ જાય છે. પ્રશ્ન-હે ભદંત ! મારણાંતિક સમુદૃઘાતથી યુકત બનેલા અસુરકુમારના તેજસશરીરની અવગાહના કેટલા પ્રમાણની હોય છે ? ઉત્તર– ગૌતમ ! વિષ્કભ અને બાહુલ્યની અપેક્ષાએ શરીર પ્રમાણે અને આયામની અપેક્ષાએ તૈિજસશરીરની જઘન્ય અવગાહના અંગુલના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ હોય છે. અવગાહના આ પ્રમાણે થાય છે–તે દેવે જ્યારે પિતાનાં કુંડળ આદિ આભૂષણોમાં જડેલ મણિ રત્ન આદિકામાં અત્યંત લોલુપ બને છે, શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
SR No.006314
Book TitleAgam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1962
Total Pages1219
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang
File Size68 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy