________________
सुघा टीका स्या० १०० ७८ संसारीजीवावस्थानिरूपणम्
तथा-हायनी-हीयते-क्षीयते जनानामिन्द्रियशक्तिर्यस्यां दशायां सा दशा । इन्द्रियाणां विषयग्रहणाक्षमकारिणी दशेत्यर्थः। तदुक्तम् -"छट्ठी उ हायणी नाम, जं नरो दसमस्सिओ।
विरज्जई य कामेसु, इंदिएसु य हायई ॥ १॥" छाया-षष्ठी तु हायनी नाम यां नरो दशामाश्रितः ।
रिज्यते च कामेषु इन्द्रियेषु च होयते ॥१॥ इति ॥६॥ तथा-प्रपश्चा-प्रपश्चते व्यक्ति वृद्धतां, प्रपञ्चयति विस्तारयति श्लेष्मकासादिरोगान् वा, प्रपश्चयति अयपानयति वाऽऽरोग्यात् या दशा सा। उक्तं चात्र-"सत्तमिच दसं पत्तो, आणुपुबीए जो णरो।
निच्छूहइ चिक्कणं खेलं, खासई य अभिक्खणं ॥१॥" छाया-सप्तमींच दशां प्राप्त आनुपूा यो नरः।
निष्कासयति चिक्कणं श्लेष्माणं कासते च अभीक्ष्णम् ॥१॥इति॥७॥ ___इसका अर्थ पूर्वोक्त जैसा ही है । जिस अवस्थामें मनुष्यों की इन्द्रियशक्ति क्षीण होने लगती है वह दशा हायनी है यह दशा इन्द्रियोंको अपने २ विषयको ग्रहण कराने में असमर्थ होने लगती है कहा भी है__“छट्ठी उ हायणी नामं' इत्यादि। ___ छठी-दशा हायनी है इस अवस्थामें पहुँचा हुआ मनुष्य कामभोगों से विरक्तता की ओर बढ जाता है और इन्द्रियों के बल से भी विहीन हो जाता है प्रपंचा नामकी जो सातवी दशा है यह वृद्धताको प्रकट कर देती है अथवा श्लेष्मा-कफरोग-या खांसी आदिका विस्तार करती है अथवा-आरोग्य से पतित करती है कहा भी है
હાયની અવસ્થા–જે અવસ્થામાં માણસની ઈન્દ્રિયેની શક્તિ ક્ષીણ થવા માંડે છે, તે દશાનું નામ હાયનીદશા છે. આ અવસ્થાએ પહેલા મનુષ્યની ઈન્દ્રિયે પિતપોતાના વિષયને ગ્રહણ કરવાને અસમર્થ થવા માંડે છે. કહ્યું ५५ छ है-“छछी उ हायणी नाम" त्यादि.
છઠીદશાનું નામ હાયની દશા છે. આ અવસ્થાએ પહેચેલે મનુષ્ય કામગોથી વિરક્ત થતું જાય છે અને તેની ઈન્દ્રિયોની શક્તિ પણ હાસ या भांडे छे.
પ્રપંચદશા–આ સાતમી દશ વૃદ્ધા અવસ્થાનાં ચિહ્નો પ્રકટ કરવા માંડે છે. અથવા કફની વૃદ્ધિ થવાને લીધે ઉધરસ, દમ આદિ રોગો આ અવસ્થાએ પહેલા મનુષ્યને લાગુ પડે છે. અથવા આ અવસ્થાએ પહેચેલા માણસનું माशय मग छ. युं ५५ छ -“ सत्तमि च दस पत्तो" याह.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
