________________
-
-
स्यानाङ्गसूत्रे वर्तमानाः १। तद्विपरीता अपथमसमयनैरयिकाः २। यावत्पदेन तु-" प्रथमसमयतिर्यग्योनिकाः ३ अप्रथमसमयतिर्यग्योनिकाः ४ प्रथमसमयमनुष्याः ५ अप्रथम समयमनुष्याः ६ प्रथमसमयदेयाः" ७ इति पश्च पदानि ग्राह्याणि । प्रथमसमयतिर्यग्योनिकाद्यप्रथमसमयसिदान्तानि अष्टायपि पदानि पूर्ववव्याख्येयानीति ॥सू०७७॥
अनन्तरसूत्रे संसार समापनका जीयाउक्ता इति संसारिजीव प्रस्तावात् तत्पर्यायविशेषान् प्रतिपादयति
मूलम्-'वाससयाउयस्स णं पुरिसस्स दस दसाओ पण्णत्तामओ, तं जहा वाला १ किड्डा २ य मंदा ३ य, बला ४ पन्ना ५ य हायणी ६, पवंचा ७ पब्भारा ८ य, मुंमुही ९ सावणी १० तहा ॥ ९॥सू० ७८ ॥
छाया-वर्षशतायुष्कस्य खलु पुरुषस्य दश दशाः मतप्ताः, तद्यथा-वाला १ क्रीडा २ च मन्दा ३ च बला ४ प्रज्ञा ५ च हायनी ६। प्रपश्या ७ माग्भारा ८ च मुमुखी ९ स्थापनी १० तथा ॥१॥ सू० ७८॥ पर्याय के द्वितीयादि समयों में वर्तमान जीव अप्रथमसमयनैरयिक कहे गये हैं यहां यावत्पद से" प्रथम समय तिर्यग्योंनिक ३ अप्रथम समय तिर्यग्योनिक १ प्रथमसमयमनुष्य ५ अप्रथमसमयमनुष्य ६, प्रथम समय देव "इन जीवोंका ग्रहण हुआ है इन समस्त पदोंकी व्याख्या पूर्वकी तरह जाननी चाहिये इसी प्रकारको व्याख्या प्रथम समय सिद्ध और अप्रथमसमयसिद्ध इन पदों की भी समझ लेनी चाहिये । सू० ॥७७॥ પર્યાયના પ્રથમ સમયમાં વર્તમાન જીવને પ્રથમસમયનૈરયિક કહેવામાં આવ્યું છે. અને નરયિક પર્યાયના દ્વિતીયાદિ સમયમાં વર્તમાન નૈરયિકને અપ્રથમસમય નૈરયિક કહેવાય છે. ત્રીજા ત્રણમાં “આદિ પદ દ્વારા નીચેના પ્રકારો ગ્રહણ ७२सय 8-(3) प्रथम समय तिय योनि, (४) अप्रथमसमयतिय-योनिक (૫) પ્રથમસમયમનુષ્ય, (૬) અપ્રથમ સમય મનુષ્ય અને (૭) પ્રથમસમય દેવ. આ બધાં પદોની વ્યાખ્યા પણ આગળના પદની વ્યાખ્યાને આધારે નક્કી થઈ શકે છે. એ જ પ્રમાણે પ્રથમ સમય સિદ્ધની વ્યાખ્યા પણ સમજી લેવી. સૂત્ર૭૭
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
