Page Text
________________
सुधा टीका स्था१० सू०३७ प्रायश्चित्तनिरूपणम्
४७३ छेदाहम् ७, मूलाहम् ८ इत्येतानि सप्तस्थानानि ग्राह्याणि। तत्र-प्रतिक्रमाहम् - प्रतिक्रमणं मिथ्यादुष्कृतं तदर्हति यत्तत् २। तदुभयाहम् आलोचना प्रतिक्रमणेत्युभयाहम् ३। विवेकाहेम्-विवेकः अशुद्धभक्तादि त्यागरूपः, तदर्हम् ४, व्युत्सहिम्-व्युत्सर्गः कायोत्सर्गस्तदहम् ५ । तपोऽर्हम्-तपा=निर्विकृतिकादिरूपम्, तदर्हम् ६। छेदार्हम्-छेदः-प्रव्रज्यापर्यायस्य लघूकरणं,७ तदर्ह म्-मूलं=महावतारोपणं, तदर्हम् ८ । तथा-अनवस्थाप्याईम्-यस्मिन्नपराधे आसेविते साधुः कतिपय कालं व्रतेष्वनवस्थाप्यो भवति । ततस्तपश्चरणेन दोपनिर्मुक्तो व्रतेष्ववस्थाप्यते । ऽहम् ६ छेदाहम् ७ मूलाहम् ' इन पदोंका संग्रह हुआ है, जो प्रायश्चित्त मिथ्या दुष्कृत के योग्य होता है, वह प्रतिक्रमणाहं प्रायश्चित्त हैं २, जो प्रायश्चित्त आलोचना एवं प्रतिक्रमण इन दोनोंके योग्य होता है वह तदुभयाई प्रायश्चित्तहै ३ जो प्रायश्चित्त अशुद्ध भक्त आदिके त्यागरूप विवेकके योग्य होताहै यह विवेकाई प्रायश्चित्तहै ४ जो प्रायश्चित्त कायोत्सर्गरूप व्युत्सर्गके योग्य होता है, वह व्युत्सर्गार्ह प्रायश्चित्त है ५ जो प्रायश्चित्त निर्विकृतिकादि रूप तपके योग्य होता है वह तपोऽहं प्रायश्चित्त है ६, जो प्रायश्चित्त प्रव्रज्या पर्यायके कम करनेके योग्य होता है, वह छेदाह प्रायश्चित्त है ७, महाव्रतोंका आरोपण करना इसका नाम मूल है, मूलके योग्य होता है, वह मूलाई प्रायश्चित्तहै ८ जिस अपराधके सेवन करने पर साधु कुछ समय तक व्रतोंमें अनवस्थाप्य (जिसको फिरसे दीक्षा न दी जा सके ऐसा गुरु अपराध करनेवाला ) होता है और फिर तप करनेसे दोष-निर्मुक्त हो जाता हैं, इस तरह वह व्रतोमें ४), (५) व्युत्साह, (६) त५:५६, (७) छेा भने भूबा " 20 मा8 પદનો સંગ્રહ થયો છે. આઠમાં સ્થાનકમાં આ પ્રાયશ્ચિત્તોનું સ્વરૂપ સમજાવવામાં આવ્યું છે. જે પ્રાયશ્ચિત્ત મિથ્યાદુકૃતને એગ્ય હોય છે તેને પ્રતિક્રમણીં કહે છે. જે પ્રાયશ્ચિત્ત આલોચના અને પ્રતિકમણ, આ બન્નેને યોગ્ય હોય છે તેને તદુભયારું પ્રાયશ્ચિત્ત કહે છે.
જે પ્રાયશ્ચિત્ત અશુદ્ધ ભક્ત (આહાર) આદિના ત્યાગરૂપ વિવેકને યોગ્ય હોય છે તેને વિવેકાઈ પ્રાયશ્ચિત્ત કહે છે. જે પ્રાયશ્ચિત્ત કાર્યોત્સર્ગરૂપ વ્યુત્સઃ ગને પાત્ર હોય છે તેને યુવું પ્રાયશ્ચિત્ત કહે છે જે પ્રાયશ્ચિત્ત નિવિ. કૃતિક આદિરૂપ તપને ગ્ય હોય છે તેને તપતું પ્રાયશ્ચિત્ત કહે છે. જે પ્રાય. શ્ચિત્ત પ્રત્રજ્યા પર્યાયને ન કરવાને ગ્ય હોય છે તેને છેદાઈ પ્રાયશ્ચિત્ત કહે છે. મહાવતનું આરોપણ કરવું તેનું નામ મૂલ છે. જે પ્રાયશ્ચિત્ત આ પ્રકારના મૂલને એગ્ય હોય છે તેને મૂલાહ પ્રાયશ્ચિત્ત કહે છે.
નવમો પ્રકાર અનવસ્થાપ્યા–જે અપરાધનું સેવન કરવામાં આવે ત્યારે स्था--६०
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
| SR No. | 006313 |
| Book Title | Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1966 |
| Total Pages | 737 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_sthanang |
| File Size | 39 MB |