________________
-
-
-
-
स्थानाङ्गसूत्रे अतिचारं कृतवान्. कृतस्य निन्दया किम् ? इति प्रथम स्थानम् । करोमि वा अहम् सम्प्रत्यहम् अतिचारम् आचरामि, अनिष्पन्नेऽतिचारे तस्यालोचनाकथम् ? इति द्वितीय स्थानम् । करिष्यामि वा अहम् अहम ग्रेऽतिचारं करिष्यामीति सम्प्रति ममातिचारालोचनं निरर्थकमिति तृतीय स्थानम् । कृतस्यातिचारस्यालोचने मे अकीर्तिः स्यात्-इति चतुर्थम् । एवम्-अपर्णः अवर्णवादो मम स्यात्-इति पञ्चमम् । अपन यः पूजासत्कारादेर्हानि मे स्यात् इति षष्ठम् । कीर्ति वा मे परिहास्यति-मम कीर्ति ही ना यास्यतीति सतमम् । तथा-यशोवा मे परिहास्यति-हीनता यास्यतीति अष्टमम् । अत्रेदं बोध्यम्-कीतिः सर्वदिग्व्या. पिनी, अवर्णः अयशः, यशस्तु एक दिग्व्यापि-इति ॥ मू० ४ ॥
चे आठ कारण इस प्रकारसे है-मैंने अतिचार किया है-अतः कृतकी निन्दासे अब क्या होता है, ऐसा यह प्रथम स्थान है, मैं अतिचार करता हूँ अतः अनिष्पन्न अतिचारके होने पर उसकी आलोचना कैसी करूं तथा मैं आगे अतिचार सेवन करूंगाही अतः इस समय अतिचारकी आलोचना निरर्थक है, ऐसा यह तृतीय स्थान है। तथा कृत अतिचारोंकी आलोचना करने पर मेरी अकीर्ति होगी ऐसायह चौथा स्थानहै। तथा कृत अतिचारकी आलोचनामें मेरा अवर्णवाद होगा ऐसायह पांचवां स्थान है,कृत अतिचारकी आलोचनामें मेरी पूजा होनेकी मेरे सत्कार होने की हानि होगी ऐसा यह छठा स्थान है, तथा कृत अतिचारकी आलोचना करने पर मेरी कीर्ति क्षीण हो जावेगी ऐसा यह सातवा स्थान है । तथा कृत अतिचारोंकी आलोचना करने पर मेरा यश घट जायेगा ऐसा यह आठवां स्थान है, समस्त
तमा ४।२। वे ५४८ ४२पामा मावे छे-(१) मे मतियारनु સેવન કર્યું છે, હવે તે થઈ ગયેલા દોષની નિન્દા કરવાથી શું વળવાનું છે (૨) હું અતિચાર એવું છું, તેથી અનિષ્પન્ન અતિચારના સદૂભાવમાં તેની આચના કેવી કરું! (૩) હું ભવિષ્યમાં પણ અતિચારેનું સેવન કરવાને જ છે. તેથી અત્યારે અતિચારોની આલોચના કરવી નિરર્થક જ છે. (૪) કત અતિચારની આચના કરવાથી મારે અવર્ણવાદ થશે, (૫) કૃત અતિચારની આલોચના કરવાથી મારી જે પૂજા થાય છે, તે બંધ પડી જશે (૬) કત અતિચારની આલોચના કરવાથી મારે સત્કાર થવાનું બંધ થઈ જશે (૭) કૃત અતિચારોની આલોચના કરવાથી મારી કીતિ ઘટી જશે (૮) કૃત અતિચારોની આલોચના કરવાથી મારે યશ ઘટી જશે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
