________________
सुघा टीका स्था०१० सू० ५ क्रोयोत्पत्तिकारणनिरूपणम्
३५७ टीका-'दसहि ठाणेहिं ' इत्यादि
दशभिः स्थानः कारणैः क्रोधोत्पत्तिः स्यात् , तद्यथा-अयं पुरुषो मे मम मनोज्ञान् शब्दस्पर्शरसरूपगन्धान अपाहार्षीत् अपहृतवान् इति प्रथम क्रोधोपत्तिस्थानम् १। अयं मम अमनोज्ञान् शब्दादीन् उपाहापीत्मह्यम् अमनोज्ञान् शब्दादीन समर्पितवान् इति द्वितीयम् २। एवं वर्तमानकालिकभविष्यत्कालिको मनोज्ञामनोज्ञशब्दादिविषयकापहारोपहारावाश्रित्य चत्वारि स्थानानीति उक्तद्वयसंयोजनेन षटूकोधोत्पत्तिस्थानानि ६। तथा-कालत्रयेऽप्येककर्तृक मनोज्ञशब्दादि विषयकापहारमाश्रित्य सप्तमम् ७ कालत्रयेऽप्येककर्तृकम् अमनोज्ञशब्दादिविषइन्द्रियों के विषयभूत पुद्गल धर्मों को आश्रित करके क्रोधकी उत्पत्ति होती है अतः इसी अभिप्रायको लेकर अब सूत्रकार उसीका दशविध रूपसे कथन करतेहैं-"दसहिं ठाणेहिं को हुप्पत्ती सिया" इत्यादि ॥ सूत्र५ ।। टीकाथ-दश कारणोंसे क्रोधकी उत्पत्ति होतीहै वे दश स्थान इस प्रकारसे हैं-जैसे इस पुरुषने मेरे मनोज्ञ शब्द, स्पर्श, रस, रूप, एवं गन्धोंका अपहरण किया था १ इस पुरुषने मुझे अमनोज्ञ शब्दादिकोंको सम. पित किया था २ इसी प्रकारसे वर्तमानकालिक और भविष्यत्कालिक मनोज्ञ अमनोज्ञ शब्दादि विषयक अपहार और उपहारको आश्रित करके चार स्थान बना लेना चाहिये, इनमें पूर्वोक्त स्थान द्वयके संयोग करनेसे क्रोधोत्पत्तिके ये ६ स्थान हो जाते हैं। तथा-कालत्रयमें भी एक कर्तृक मनोज्ञ शब्दादि विषयक अपहारको आश्रित करके सप्तम
ઈદ્રિના વિષયભૂત પુદ્ગલ ધમને આશ્રય લઈને ક્રોધની ઉત્પત્તિ થાય છે. પૂર્વસૂત્ર સાથે આ પ્રકારના સંબંધને લઈને હવે સૂત્રકાર ક્રોધની ઉત્પત્તિના ६ रशीनु नि३५६५ ४२ छ-"दसहि ठाणेहिं को हुप्पत्ती सिपा" त्याहि (सू. ५) ટીકાથ-દશ કારણોને લીધે ક્રોધની ઉત્પત્તિ થાય છે. તે દશ કારણે નીચે પ્રમાણે છે(૧) આ પુરુષે મારાં મનેણ શબ્દ, સ્પર્શ, રસ, રૂપ અને અન્યનું હરણ કરાવ્યું હતું (૨) આ પુરુષે મને અમને શબ્દાદિકે સમર્પિત કર્યા હતા. એ જ પ્રકારે વર્તમાનકાલિક અને ભવિષ્યકાલિક મનોજ્ઞ અને અમનેz શબ્દાદિ વિષયક અપ. હાર અને ઉપહારને આશ્રય લઈને બીજાં ચાર કારણોનું કથન કરી શકાય. પર્વોક્ત બે કારણે સાથે આ ચાર કારણેનો સંયોગ કરવાથી કોત્પત્તિનાં ૬ स्थाने। (१२२)नु प्रतिपाहन मही सुधीमा ५३ थाय छे.
ત્રણે કાળમાં કર્તક (કરાયેલ) મનેસ શબ્દાદિ વિષયક એક અપહારને (તેનાથી વંચિત કરવાની ક્રિયાને) જ આશ્રય લઈને સાતમું સ્થાન (કારણ)
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
