________________
३३८
-
स्थानास्त्रे टीका–णयविहे णोकसायवेयणिज्जे' इत्यादि-नो कषायवेदनीयकषायाणां-नो-सहचरा नो कषायाः नो शब्दस्य सहचरार्थकत्यादुक्तार्थः, 'कषाय नो वेदनीयं ' इति वक्तव्ये नो शब्दस्य आर्पत्यात्पूर्वनिपातश्च । नो कषायतया वेद्यते यत्कर्म तत्-नोकषायवेदनीयम् । शेषं सुगमम् ॥ सू० ४३ ॥
पूर्व कर्मोक्तं, तद्वशपतिनश्व जीवा नानाकुलकोटिषु समुत्पद्यन्त इति कुलकोटीः प्रदर्शयितुमाह
मूलम् -चउरिदियाणं णय जाइकुलकोडी जोणिप्पमुहसय. सहस्सा पण्णत्ता भुयपरिसप्पथलयरपंचिंदियतिरिक्खजोणियाणंणव जाइकुलकोडिजोणिप्पमुहसयसहस्सा पण्णत्ता।सू०४४।
छाया-चतुरिन्द्रियाणां नव जातिकुलकोटियोनिप्रमुखशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि, भुजपरिसर्प स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां नव जातिकुलकोटीयोनिप्रमुखशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि ॥ मू० ४४ ॥ परिसर्प स्थलचर तिर्यश्चोंकी कुलकोटि संख्या नौ लाख कही गई है। इस सूत्रकी व्याख्या स्पष्ट है ॥ सू० ४४ ॥ ___जीवाणं णव द्वाण णिवत्तिए" इत्यादि।
टीकार्थ-जीवोंने नौ स्थानों में मिथ्यात्व आदि कारणोंसे उपार्जित पुदलोका कर्म दलिकोंका पाप कर्म रूपसे संग्रह कियाहै, वर्तमानमें वे ऐसा करते है, और भविष्यकालमें भी वे ऐसा ही करेंगे, ये नौ स्थान इस प्रकार से हैं-पृथिवीकाय यावत् पश्चेन्द्रिय यहाँ यावत्पदसे-"अप्. काय, तेजस्काय, वायुकाय, और वनस्पतिकाय । तधा-दो इन्द्रिय, तेइ. न्द्रिय, एवं चौइन्द्रिय" इन सबका ग्रहण हुआ है।सू० ४५॥ સ્થલચર તિર્યંચની કુલકેટિસંખ્યા નવ લાખ કહી છે. આ સૂવની વ્યાખ્યા સ્પષ્ટ છે. જે સત્ર ૪૪ છે ___“जीवाणं णयद्वाणणिवत्तिए" त्या-(स. ४५) ટીકાથજીએ નવ સ્થાનમાં મિથ્યાત્વ આદિ કારણો વડે ઉપાર્જિત પુલને -કર્મદલિકને પાપકર્મ રૂપે ચય (સંગ્રહ) છે, વર્તમાનમાં પણ તેઓ તેમને ચય કરતા જ રહેશે તે નવ સ્થાન નીચે પ્રમાણે છે-(૧) પૃથ્વીકાય, (२) १५४।य, (3) ते४२४ाय, (४) वायुय (५) वनस्पतिय, (6) द्वीन्द्रिय, (७) श्रीन्द्रिय, (८) यतुरिन्द्रिय मन (८) पयन्द्रिय. !! स. ४५ ॥
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
