________________
२२०
स्थानाङ्गसूत्रे
र्गयुतानि तानि सेविता न भवति, तत्संसर्गे स्त्रीवद्दोषसम्भवात् १, तथा - स्त्रीणाम्पुरुषसाक्षित्वरहितानां मध्ये उपलक्षणाद् एकाकिन्या अपि स्त्रियाः समक्षं पुरुषसाक्षित्वंविना कथां धर्मदेशना दिलक्षणवाक्यप्रबन्धरूपां यद्वा-जात्यादिचतूरूपां कथां नो कथयिता- नो वर्णयिता भवति २, तथा - स्त्रीस्थानानि - स्त्र्युपवेशनस्थानान मुहूर्त्तपर्यन्तकालं सेविता न भवति ३, तथा खीणां मनोहराणि -दृष्टिपथगतमात्राणि अन्तःकरणहरणप्रवणानि मनोरमाणि - दर्शनानन्तरमनुचिन्तनतजैसे- दोषका सद्भाव होना संभवित हो सकता है, इसलिये नपुंसक संसक्त शपनासनोंका (वसति आदिका) जो प्रतिसेवन करनेके स्वभाववाला नहीं होता है। इस तरह ब्रह्मचर्यके रक्षा करनेके प्रकारोंमेंसे यह एक प्रकार यहां तक प्रकट किया गया है, इसका तात्पर्य यही है कि वही व्यक्ति अपने ब्रह्म वर्यकी नौ प्रकारसे रक्षा कर सकता है, जो इस प्रकार के प्रथम प्रकारका सेवन कर्ता होता है- १ दूसरा रक्षा का प्रकार ऐसा है - " णो इत्थीणं कहं कहेत्ता भवइ २ " स्त्रियोंकेपुरुष साक्षित्व से रहित स्त्रियोंके बीच में बैठकर उपलक्षणसे अकेली भी स्त्री समक्ष बैठकर पुरुष साक्षित्वके चिना धर्म देशना रूप कथाका यद्वा जात्यादि चार प्रकारकी कथाओं का वर्णन करनेवाला नहीं होता है २ " णो इत्थिठाणाई सेवित्ता भवइ " जो एक मुहूर्त्त तक, स्त्री जिस स्थान पर बैठीं हो - उस स्थानका सेवन करनेवाला नहीं होता है, अर्थात्
સ ́સથી યુક્ત) શયનાતેનું સેવન કરતી નથી, તેના દ્વારા જ બ્રહ્મચર્ય નું પાલન થઈ શકે છે. (ગયાકૃિત વિક રેા નજરે પડવાથી મનેવિકાર થઇ જવાના સાઁભવ રહે છે. નપુસકેા વડે સેવિત થયેલાં શયનાસનાના ઉપયોગ કરવાથી પણ મનેાવિકાર થઈ જવાના સભવ રહે છે તે કારણે એવાં શયનાસના તથા વસતિને બ્રહ્મચર્ય વ્રતના પાલતમાં બાધક ગણાવવામાં આવ્યાં છે )
(२) " णो इत्थीगं कहं कहेत्ता भवइ " ने साधु खीमोनी वरये मेसीने ( પુરુષાની હાજરી ન હેાય અને એકલી સ્ત્રીઓની જ હાજરી હોય એવા સ્ત્રી સમુદાયની વચ્ચે બેસીને ) અથવા કાઈ એક જ સ્ત્રીની સમીપે બેસીને ધર્મપદેશ આપતા નથી અથવા જાતિ આદિ ચાર પ્રકારની કથાઓનું વણ ન કરવાનાસ્વભાવવાળે હાતા નથી, તેના દ્વારા પેાતાના બ્રહ્મચર્ય વ્રતનું સમ્યક્ રીતે પાલન કરી શકાય છે.
(3)
" जो इत्थिठाणाई सेवित्ता भवइ " ने स्थान पर अर्ध स्त्री मेडी होय તે સ્થાનનું સેવન ન કરનાર વ્યક્તિ પાતાના બ્રહ્મચર્ય વ્રતનું પાલન કરી શકે છે,
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
