________________
सुघाटीका स्था०८ सू० ६७ देवस्वरूपनिरूपणम्
टीका - अविहा' इत्यादि
6
पिशाचादयोऽष्टौ व्यन्तरा देवा बोध्याः ॥ १ ॥ एतेषां पिशाचादीनाम् अष्टानां व्यन्तरदेवानाम् अष्टौ चैत्यवृक्षाः = मणिपीठिको परिवर्तिनः सर्वरत्नमया उ परिच्छत्रध्वजादिभिरलङ्कृताः सुधर्मादिसमानामग्रतः स्थिता आवासवृक्षाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कदम्बथ पिशाचानामित्यादि । अर्थः स्पष्टः । नवरं भुजङ्गा महोरगा बोध्या इति ॥ सू० ६६ ।।
२०५
टीकार्य -- व्यन्तर देव आठ प्रकारके कहे गये हैं जैसे-पिशाच १, भूत २, यक्ष ३, राक्षस ४, किन्नर ५, किम्पुरुष ६, महोरग ७, और गन्धर्व ८, इन आठ व्यन्तर देवोंके आठ चैत्यवृक्ष कहे गये हैंजैसे - पिशाचोंका कदम्ब १, यक्षोंका वट २, भूतोंका तुलसी ३, राक्षafat कण्डक४, किन्नरोंका अशोक ५, किम्पुरुषोंका चम्पक ६, भुजङ्गका नागवृक्ष, और गन्धर्वो का तिन्दुक ८इस प्रकार से ये आठ चैत्यवृक्ष हैं। ये आठों चैत्यवृक्ष मणिपीठिका के ऊपर रहे हुए हैं। ये सब सर्वरत्नमय हैं, ऊपर में ये छत्र ध्वजा आदिकोंसे अलङ्कृत हैं, सुर्मादि सभाओंके आगे ये स्थित हैं । और ये आवास वृक्ष हैं । भुजसे महोरग कहे गये हैं || सू० ६७ ||
टीडार्थ-व्यन्तर हेबाना नीचे प्रमाणे भाई प्रहार ह्या छे - (१) पिशाय, (२) लूत, (२) यक्ष, (४) राक्षस, (4) छिन्नर, (६) छिंयुरुष, (७) भडेरिंग, मने (८) गन्धर्व.
આ આઠ ન્તર દેવાના આ ચૈત્યવ્રુક્ષા કહ્યાં છે. તે નામ નીચે પ્રમાણે છે-(૧) પિશાચાના ચૈત્યવ્રુક્ષનું નામ કદમ્બ छे. (२) यक्षाना चैत्यवृक्षनु નામ વડ છે. (૩) તેાના ચૈત્યવૃક્ષનુ નામ તુલસી છે. (૪) રાક્ષસેના ચૈત્યવૃક્ષનું નામ કડક છે. (૫) કિન્નાના ચૈત્યવૃક્ષનુ નામ અશેક છે, (૬) કિ પુરુષોના ચૈત્યવૃક્ષનું નામ ચંપક છે. (૭) ભુજ...ગાના ચૈત્યવૃક્ષનું નામ નાગવૃક્ષ છે અને ( ૮ ) ગધવાના ચૈત્યવૃક્ષનુ નામ તિન્દુક છે. આ પ્રકારે આ આઠ પ્રકારના વ્યન્તરાના આઠ ચૈત્યવૃક્ષે છે. તે આઠ ચૈત્યવૃન્ને મણિપીઠિકાની ઉપર ઊભાં છે. તેએ સરત્નમય છે. તેમની ઉપરના ભાગ છત્ર, ધ્વજા આર્દિકે વડૅ વિભૂષિત છે. તે ચૈત્યવૃક્ષે સુધર્માદિ સભાએની આગળ ઉભેલાં છે. અને તેએ આવાસવૃક્ષે છે. આ સૂત્રમાં ભુજ'ગ પદ વડે મહેારગ નામના બ્યન્તરાના સાતમે પ્રકાર ગ્રહણુ કરવામાં આવ્યા છે. ા સૂ. ૬૬ u
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
