________________
___स्थानाङ्गसूत्रे तीनि कूटानि तन्निवासिनार्दिक्कुमारीश्च अष्टस्थानत्वेनाह-'जंबूमंदरपुरस्थिमेणं' इत्यादि । जम्बूमन्दरपूबस्यां दिशि रुचकवरपर्वते अष्टौ रुचककूटानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-रिष्ट १, तपनीयं २ काश्चन ३ मित्यादि । एषु अष्टसु रुचककूटेषु महर्दिकाः विशिष्टभवनपरिवारादियुक्ताः, यावत्पदेन - ' महज्जुइया, महब्बला, महाजसा, महासोक्खा, महाणुभागा, इति, छाया-महाधुतिका, महायला, महायशसो, महासौख्या, महानुभागाः-इत्येतानि पदानि ग्राह्याणि । महाद्युतिका विशिष्ट शरीराभरणादिप्रभाभास्वराः, महावला:-विशेषवलशा. लिन्यः, महायशसः विशिष्टकीर्तिपत्यः, महासौख्या विशिष्टमुखसम्पन्नाः, महानुमागा=अचिन्त्यप्रभावयुक्ताः, पल्योपस्थितिका:=पल्योपमायुष्का अष्टौ दिक्कुमारीमहत्तरिकाः प्रधानतमा दिक्कुमार्यः परिवसन्ति, तद्यथा-नन्दोत्तरा दिशाओं में रहे हुए कूटोंका और उनमें रही हुई दिक्कुमारियोंका कथन आठ स्थानरूपसे करते हैं-" जम्बू मन्दरपौरस्त्ये " इत्यादिजम्बूद्धीपस्थ जो मन्दर पर्वत है उस पर्वतकी पूर्व दिशामें जो रुचकवर पर्वत है उस पर्वत पर आठ रुचक कूट कहे गये हैं-जैसे-रिष्ट १, तपनीय २, काश्चन ३, रजत ४, दिशासौवस्तिक ५, प्रलम्ब ६, अञ्जन ७ और अञ्जनपुलक ८ इन आठ रुचक कूटोंमें महर्द्धिक विशिष्ट भवन एवं परिवार आदिरूप ऋद्धिवाली, यावत्-महाद्युतिवाली विशिष्ट शरीराभरणादि प्रभासे भास्वर महा बलवाली विशेष बलसंपन्न महा यशवाली-विशिष्ट कीर्तिसंपन्न, महा सौख्यवाली-विशिष्ट सुख सहित, महानुभागयुक्त-अचिन्त्यप्रभाववाली एवं एक पल्योपमकी स्थितिवाली ऐसी आठ दिक्कुमारी महत्तरिकाएँ-प्रधानतम दिक्कुमाદિશાઓમાં આવેલાં ફૂટેનું તથા તે કૂટેમાં રહેતી દિકુમારીઓનું આઠ સ્થાન ३थे नि३५५५ रे छ-" जंबूमंदरपौरस्त्ये" Uत्या:
જબૂદ્વીપના મન્દર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં જે રુચકવર પર્વત છે તે પર્વત ५२ मा ४ सय ५८ ४i छ. तमना नाम नीय प्रभाव छ-(१) २४, (२) तपनीय, (3) यन, (४) २४d, (५) हिशासीवास्त:, (६) प्रहसन, (७) मन અને (૮) અંજન પુલક. આ આઠ ચકકૂટમાં મહદ્ધિક (વિશિષ્ટ ભવન અને પરિવાર આદિ રૂપ અદ્ધિવાળી), મહાદ્યુતિવાળી (શરીરાભરણ આદિની પ્રભાથી દેદીપ્યમાન) મહાબલસંપન્ન (વિશેષ બલથી યુક્ત) મહા યશસંપન્ન (વિશિષ્ટ કીર્તિસંપન્ન) મહા સૌમ્ય સંપન્ન (વિશિષ્ટ સુખસંપન્ન) અને મહાનુભાગ સંપન્ન (અતિશય પ્રભાવવાળી). એક પ૫મની સ્થિતિવાળી આઠ મહત્તરિકા દિકુમારીએ (પ્રધાનતમ દિકુમારીએ) રહે છે. તેમનાં નામ નીચે પ્રમાણે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
